ta iñ rüf komütuwe rakizuamün feygey taiñ rüpülüwün iñ mogen
|
ta iñ welulkan ta newe üzewfalpenoyün ta iñ küme zugu reke
|
ta mi günezuam ta weñagküleli mew, kimtukuniaymi ñi welulkanien egün
|
ta ñi afzuameluwün fey ñi kimüngen ñi alün kam ñi püchin, wej ñi kimal ñi xemün ta fijke antü (Eduardo Chillida)
|
ta ñi ayikan zugu mew ta aflumu wüla ta konpakey ta jazküluwün, fewl kay wüne kommekepay
|
ta ñi ka antügen zugu ta jitukey fij puliwen ta wüxan mew... Fij antü peken chem we zugu ta ñi wenuntuael mogen mew
|
ta ñi pu kayñe mu ta amuay tüfachi ta ñi pin, fenxentu may ta ñi kejuetew ñi zugu mew (Camilo José Cela)
|
ta ñi wezwezüwün zugu wechegelu ta inche, weñagkülkeenew ta ñi nentufui mu gelay, ta ñi pepi nentuwenuaelgefuy may
|
ta ti rumel falil zugu ta nentuel ta mogen re femgechi xipapelu
|
ta yiñ feyeluwün petu müley, fey may ñi rakizuam ka kimün ta ñi famentufel reke kam
|
ta yin kishu güneuamuwün zugu ta zugun reke ta kakelu tayin epeke peaetew
|
tayin küem azniemogelen may ta nor amulengey. Chem rume, reinar, fenxe niwkülengen, zewman, pekan zugugey
|
tayin logko kaxütukelaeyin mew ta werilkan zugu mew, welu may ta küme xokiwken mew ta fey chi werilkan mew
|
tayin rukulpan nieyel kiñekentu mew, wej poyewün rumel xürkelay
|
tayin sistema económico fentepu kiñe waj mapu máquina gey apümlu ta mapu ka fenxen müley ta amullu chem rume femechi iniy rume ñi kimnon ñi chumael
|
tayiñ tukulpangeyiñ, fey ti kimfalnochi az zugu, feyti chi wüzamkan komütuwe
|
tayin yeam ta mogen koylatukeyin fey mew, zoy koylatuluwkeyin
|
Televisión may kishuge chi lawen reke ta mülelu ta amulumawam ta che
|
tesoro: kiñe pin zugu chew fey kiñe che zugufiel ta kiñe wenxu kam kiñe zomo welu tukulpallay ñi üy
|
ti amelzuamün ta rume kümey fenxen hapülkan reke wej tunte falilay rume
|
ti chijka puwnole ñi epu chijkatugeael kiñe rume ta puwlay ñi nentugeael
|
ti economía mundial kiñe füxa casino gey
|
ti fij kewün, feyti fij feyentun reke, mogeley ta fij newen mew
|
ti fij kimün egu rakizuam wewkey, zoy mew, feyti chijka re wülgekalu müten ñi zewmaetew egün mew
|
ti kewün ta pekankawün mew che ta feyentuwekelay chem ta ajkün, fey mew ta mülekey ta yafkawün
|
ti kimeltuwün fey ta yin ñochi wepümel ta yin genokimün gey
|
ti mapu ta wüzaliy ti kiñe xokin umawtunolu nienon mew ta iyaqel ka feyti umawtunolu jikalen mew ti pu nienolu ta iyaqel mew
|
ti pu che ta kimfule ñi wezalen ta nentun mew kiñeke zugun, feyti fij gülümzugunwe yenieafuy ta kiñe kelü wirin feypilelu: 'Explosivo... ñochi amulengelu'
|
ti pu pozweshake che ta kom xüri ta ley mew
|
ti rag fente günaytugey püchin mu ta tukulpaafiyiñ ta Kennedy ñi wüne füteyeetew ti kureyegechi zomo Onassis pigelu
|
ti ramtun kishu wiñolzugunuel rumel pepi wiñolzugugelayay
|
ti rüf küme wiñolzugun ta chew ñi wenuntugeafum ta weke ramtun
|
tüfa chi waj mapu iniy rume rume niewüngelay fey ta ñi tunte wewün mew, wej feyti ñi pinuel chi zugu mew may
|
tüfa may ta ñi rakizuam. Ayinofilmün kakelu ta nien
|
tüfachi azentun ta yeñmaenew kechu minuto welu zuamün ta kayu mari xipantu ta ñi zewmayael
|
tüfachi kimfalnochi zugu ta weraley… fey may ta ñi alüñmakan
|
tüfachi mapu mew müley ta epu weza zugu. Wüne feyti ayiel chem rume pepi nienoel, kagelu fey pepi nieel
|
tüfachi mapu ta kake mapu ñi afwerilkanwegepeel
|
tüfachi waj mapu ta kiñe cárcel ka müten chew ñi zoyüm ta che ñi pepi iniy egu rume ñi zuguwnuael
|
tüfagey ta ñi kimeltun: kom pu che ta wezwezküley
|
tügkülen Dios ñi elunofiel ta pu che, feyti pu che may ta kishu ta ñi eluwken
|
tukukelan ta ñi üy gijan mew ta chijka rupan chijkatufiel wüla, fey wüla inchegey piken
|
tukulpakelayin ta antü, tukulpakeyin ta kiñeke xoy zugu rupalu
|
tunte xekajelmi rume, kom amujelmi rume ñi rüpü, chumkawrume zitulayafimi chew ñi puwün ti am ñi xafpun: ñi fenxe konüngen may ñi logos
|
tunte zoy kimüngeafuy rume ta che, zoy kimfalkelay ti pekankan zugu
|
tunten afzuameuluwün chi nentukeyin chemggekilchi pin wej atiñ iniygen ta inche piael
|
tunten che mew chi ayifalweay ta mogen kimgele ñi lawenuael ta che
|
Tunten mogen am müley kiñe mogen mew, wej tunten che am müley kiñe che mew
|
Turismo zugu ka mapu ta fam xipakey ta che ta ñi pürüm wiñotuael ta ñi ruka mew
|