a basta con la dròga ant l\'ëspòrt; ch\'a sio proibì ij contròj
|
a basta mach amelioré na përson-a për ruine-la
|
à bòce fërme, lòn ch\'a dà valor à la vita a son le relassion con ij autre
|
à Cuba as rëspeto pa ij drit ëd \'l òm, fòra che à Guantánamo
|
a l\'é anda-me quìndes agn për dëscheuvre ch\'i l\'avija gnun talen për ëscrive, ma i l\'hai nen podù pianté lì për che à sa mira i l\'era tròp famos
|
a l\'é bel ruvé dossman à comprende ëd comprende nèn \'d autr tut
|
a l\'é bin difissil travajé ant na manera exemplar, e ant l\'istess temp dëspresié lòn ch\'as fà
|
a l\'é dificil da dì ch\'i ch\'a fasa ël pì gròss darmage: ij enmis con le pì grame antension, o ij amis con le pì bon-e
|
a l\'é difìssil chërde che un òm a disa la vrità quand it sas che à sò pòst it mentirìe
|
a l\'é dròl con che bèch ij gram a penso che tut a-j andrà bin
|
a l\'é franch afros com la gent al dì \'d ancheuj a në disa daré ëd còse ch\'a son absolutament e completament vére
|
a l\'é franch për che a savija nen ante ch\'a andèissa che la rasa ëd \'l òm a l\'ha trovà sò senté
|
a l\'é mal fé ancòrze chi a va dapress à la corent ëd sò gré
|
a l\'é mej esse bolversà ant ël dùbit che pasi ant \'l eror
|
a l\'é nen ëscusabil che ij arsercateur a torturo le bestie; ch\'a faso sò experiment con ij giornalist e ij politich
|
a l\'é pa an ciamand-je ch\'as dëscheuvr la vrità ans ij intension ëd un òm
|
a l\'é pa bin otnì tut lòn ch\'as veul
|
a l\'é pa ël combat ch\' në obliga à esse artist, a l\'é \'l art ch\'a në possa à combate
|
a l\'é pa scandalos che ëd banchié a finisso an përzon. A l\'é scandalos ch\'a-i na sia an libertà
|
a l\'é pericolos për un candidat president dì quaicòs che ël mond a podrija arcordé
|
a l\'é pì bel fé ëd përdoné un enmis che \'d përdoné un amis
|
a l\'é pì bel fé toroné ël pòpol con na gròssa busìa che con un-a cita
|
a l\'é pì bel fé vorèj bin à tut ël mond che à sò avzin
|
a l\'é pì fàcil combate për ij sò prinsipi che nen andéje dapréss
|
a l\'é pì fàcil smasì un atom che un pregiudisse
|
a l\'é pì ontos dubité dij amis che \'d ess-ne mincionà
|
a l\'é possibil apresié dabon \'l esse fagnan mach s\'it l\'has bin ëd travaj da fé
|
a l\'é pro quand ch\'a l\'é pì dësagreàbila à sente che na vrità a l\'é pì utila à dì
|
a l\'é ràir che j\'òm che a l\'han ël pì grand risp\\et për le fomne a sio peui popolar tra ëd lor
|
a l\'é socedù ëdcò a chièl, parej com a tut òm, ëd vive an bruti temp
|
a l\'é un privo \'d avèj rason quand che j\'autorità constituìe a l\'han tòrt
|
a l\'era franch un bon consèj, col ch\'i l\'hai sentù na vira dé à un giovo: fà sèmper lòn ch\'it l\'has pau ëd fé
|
a l\'ha assé ëd temp col ch\'a lo sghèira nen
|
a l\'ha ëd sust mach chi a viv vira di tan-me s\'a doveissa meuire an col di e ora
|
a l\'han monstra-ne à chërde che lòn ch\'a l\'é bel a l\'ha nen damanca \'d esse util, e che lòn ch\'a l\'é util a peul pa esse bel. I veul monstré che lòn ch\'a l\'é util a peul ëdcò esse bel
|
a l\'han prontà ëd cure për le quale a-i ero nen ëd malatie conossùe
|
a l\'han sempe stupìme ij gir straviss che a deuvo fé ij fium për podèj passé sota a tuti ij pont
|
a l’é nen la libertà che a manca, a manco j’òm lìber
|
a më pias parlé. Ëd soens i parl daspërmì, mach \'d ëscote-me. Ëd vire i son tant-si sutil ch\'i comprend nen lòn ch\'i dis
|
a na meuiro pì an scapand che an combatand
|
a podran pro tajé tute le fior, ma a podran pa fermé la prima
|
a qualonque fomna a piasrìa esse fidel. Ël dificil a l\'é trové n\'òm al qual esslo
|
a son pa le person-e ch\'a l\'han ëd grand\'idee, ma le grand\'idee ch\'a treuvo le person-e
|
a son pa le vërtù, ma ij visse, ch\'a në diso chi a l\'é \'l òm da na vira à l\'autra
|
à ti, lenga santa / ti ch\'i adòr / pì che tut \'l argent / pì che tut \'l òr
|
a venta bin ch\'i-j vòn-a dapress: i son sò cap
|
a venta che ël balon a së libera dij spessiari e dij finansiari
|
a venta che tò inimis e tò amis a travajo ansem për sciape-te ël cheur: un për dì mal ëd ti, l\'autr për conte-tlo
|
a venta esse modest, ma ëdcò realisé che j\'autri a në son inferior
|
a venta lassé ël pòst à le neuve generassion; për che s\'i-j lo lassoma nen a lo pijo \'l istess
|
a venta loté ancontra la lenga për nen che a impon-a sò modéj, le sentense fàite e tut lòn che a caraterisa n\'ëscritor dël pento
|
a venta pa giudiché un lìber da sò film
|
a venta pije-se varda ëd le prime impulsion, për che a son squasi sèmper scëtte
|
a venta sèmper gieughe lealment con ëd carte ch\'a vagno
|
a venta serché la pas à travers ëd mojen ëd pas
|
a venta tut voghe, assé dëssimulé, pòch corege
|
a venterija tiré à fé bin, pitòst che à sté bin, e an sossì fasand i starijo mej
|
a- i é pa damanca ëd brandé ij lìber për dëstruve na cultura. A basta fé che la gent a-j lesa pinen
|
a-i é chicòs pì terìbil che la calonia: la vrità
|
a-i é doi sòrt \'d òm: ij giust e ij nen giust; la division essand faita da ij giust
|
a-i é ëd còse ch\'a venta mai fé, ni ël di, ni la neuit, ni an mar, ni an tèra: la guera, për esempe
|
a-i é ëd còse pì bele da legalisé che legitimé
|
a-i é ëd fior daspërtut, për chi a veul bin vëd-je
|
a-i é ëd gent pòvra a la mira da mach avèj ëd sòld
|
a-i é ëd paròle ch\'a ventrija dovré mach na vira
|
a-i é ëd pays pòver e fier ch\'a vorijo resòlve sò problem daspërlor; ancor pro che le multinassinale a rieusso nen à nen sacrifie-se për lor
|
a-i é ëd përson-e ch\'a san tut, ma sòn a l\'é tut lòn ch\'a san
|
a-i é gnun ch\'a merita toe lerme, e ch\'i a-j merita a të farà mai pioré
|
a-i é mach na guera possìbila për la rasa ëd \'l òm, visadì la guera contra soa estinsion
|
a-i é mach un bin, la Conossensa, e mach un mal, l\'Ignoransa
|
a-i é mach un problem filosòfich ch’a sia serios dabon: ël suisside
|
a-i é mach un-a avarissa dignitosa: cola ëd le paròle
|
a-i é nen amor se as seufr nen o se as fà nen seufre
|
a-i é nèn ch\'a sia bel vardà da vira banda
|
a-i é nen doi person-e ch\'a leso \'l istess lìber
|
a-i é nen ëd grandeur sensa semplicità
|
a-i é nèn ëd pì pràtich che na bon-a teorìa
|
a-i é nen pi bon investement për na comunità che buté ëd lait ant le masnà
|
a-i é nèn \'d amor pì scèt che \'l amor dël mangé
|
a-i é pa ëd fait, mach \'d interpretassion
|
a-i é pa ëd masnà nen legìtime, mach ëd parent nen legìtim
|
a-i é pa ëd passion ante che \'l egoism a regna vajant tan-me ant \'l amor: i soma sèmper pì pront à vasté la pas ëd chi ch\'i voroma bin che à perde la nòstra
|
a-i é pa pes intoleransa che cola ëd la rason
|
a-i é pa \'d erbe grame, e gnanca \'d òm gram. A-i é mach ëd gram giardiné
|
a-i é pa \'d idèje premadure, a-i é ëd moment oportun ch\'a venta savèj speté
|
a-i é pro semper chicòs da amprende da un grand òm, bele quand ch\'a sta ciuto
|
a-i é quaicòs ëd tràgich an lòn che , anventà ch\'a l\'ha na màchina për fé sò travaj, \'l òm a l\'ha ancaminà à patì la fam
|
a-i é sèmper na manera giusta e na manera dësgiusta. La manera dësgiusta a smija sèmper la pì rasonà
|
a-i é talment ëd lèj ch\'a-i é gnun ch\'a peula nen esse pendù
|
a-i é vaire còse ch\'i camperijo via s\'i l\'avèisso nen pau che \'d autre a peulo pije-je
|
a-i é vaire manere ëd falì, ma mach un-a ëd rieusse
|
a-i é \'d òm dont ij cavèj a son vnù bianch con ël temp, ma dont ël cheur a l\'é restà giovo e arbiciolù, e a bat sèmper fòrt për tut lòn ch\'a l\'é bin e bel
|
a-i é-lo quaicòs ant lòn che i disoma?
|
a-i son vàire manere ëd rivé, la méj che tute a l\'é nen parte
|
adess i sai ël secret për formé ël mej òm: a l\'é ëd chërse à l\'ària lìbera, an mangiand e deurmand con la tèra
|
adult? pà mai
|
al moment, a part ël tabach, l\'alcol e la TV, la pì part ëd le dròghe a son vietà, ma nòstri fieuj a peulo troveje an tuti ij canton dle scòle
|
am piaso j\'òm dzora j\'ëstanta, a eufro sempe a le fomne n\'amor për tuta la vita
|
amprende à parlé a l\'é amprende à traduve
|
an bon-a sustansa, la creassion ëd moneda dal nèn ch\'a pratico le banche a smija à cola dij faussaire; mach ij benefissiari a son diferent
|
an efét as sà mach quand as sa pòch. Ansema al savèj a chërs ël dubi
|
an general i dis lòn ch\'i pens dabon. Ma al di \'d ancheuj sòn a l\'é un gròss eror, da già che un a arziga esse mal capì
|
an general, ij òm a chërdo fassilment à lòn ch\'a vodrijo
|
an gnun-e lenghe a l\'é dificil capisse com ant la soa
|
an Italia la pì part ëd j\'òm polìtich as bato pa për ëd proget, ma për \'d interesse
|
an mostrand, mostra à dubité ëd lòn ch\'it mostre
|
an question motobin importante lë stil, e nen la sincerità, a l\'é lòn ch\'a-i va
|
an sercand ël bin ëd ij autre i trovoma ël nòstr
|
an temp ëd guera, la vrità a l\'é tant pressiosa ch\'a venta protegg-la con na brandana ëd busìe
|
an tirand à esse lòn ch\'i soma nen, i piantoma lì \'d esse lòn ch\'i soma.
|
an vaire cas la sciavensa a l\'é pa dovua à la violensa dij patron, ma à la tentassion dij sciav
|
anans à tut, l\'emossion! Mach apress la comprension!
|
anans ëd cambié \'d idea, vardé \'d avèj-ne un-a
|
ancor pro che Bush a l\'ha corù à la defèisa ëd la democrassìa
|
andé an cesa a të fà nen esse pì cristian che andé ant ël garage at fasa esse na auto
|
andé mai dapress ël senté marcà: a men-a mach ante che \'d autre a son dgià stait
|
andé \'d apress ai pì bon esempe: coj ch\'a chito tut për constreuve un mej futur
|
andova vas-tu, Ivan? I vòn a Minsk. It mentisse, Ivan: it dise ch\'it vas à Minsk për che i chërda ch\'it vas à Mosca, ma an vrità it vas à Minsk! Gnun-e bale, Ivan!
|
ans la stra ëd la saviëssa ël prim pass a l\'é ël silense, lë scond a l\'é scoté, ël ters a l\'é arodé, ël quart a l\'é pratiché e ël quint a l\'é mostré
|
ant ëd temp ëd folìa chërde ëd nen ess-ne tocà a l\'é na sòrt ëd folìa
|
ant ël rabel i stoma lì daspërnoi, content \'d esse ansem, parland sensa dì na paròla
|
ant ës mond a l\'é nen lòn ch\'i pijoma, ma lòn ch\'i doma, ch\'a në fà rich
|
ant ës mond a-i é mach doi tragedie; un-a a l\'é nen otnì lòn ch\'as veul, l\'autra a l\'é otni-lo
|
ant ij camp ëd concentrassion i vivijo na minuta à la vira, e a ventava ch\'i penseisso men ch\'as peul, con lòn che pensé a fiapa
|
ant ij cas ëd consiensa la lèj ëd la magioransa a l\'ha nen leu
|
ant ij Ëstat Unì vira ann as construisso pì ëd përzon che dë scòle e colege
|
ant ij temp andaré ij potent a dovravo la fòrsa, la lèj e la religion për buté al giov ël pòpol. Ancheuj a l\'han ëdcò ël fotbòl e la television
|
ant la vita ël matrimòni a coma un duél an més a na bataja
|
ant l\'archeologìa as dëscheuvr ël dësconossù, ant la diplomassìa as dëscheuvr ël conossù
|
ant \'d ocasion, le grame paròle a son lòn ch\'a-i é ëd mej
|
ante ch\'as brando ij lìber, à la fin as brando ëdcò ij òm
|
anteligensa militar a l\'é na contradission an term
|
antërpret: chi ch\'a përmët à doi person-e ëd lenga diferenta ëd comprend-se, an repetand-je à un lòn ch\'a vvnirìa à taj à \'l antërpret che \'l autr a l\'èissa dit
|
antre ij idee ch\'a smijo farfelùe ai contemporari e evidente ai anvod a-i é ëdcò l\'introdussion ëd na lenga comun-a antre ij pòpoj
|
antre molecula e molecula a-i é l\'istessa distansa che antre stèila e stèila
|
antre noiautre, a-i é pa \'d amor sgairà
|
apress a l\'é vnu-je ël progress à tut dëstruve, bin pì che la guera. Për che, se la guera a l\'ha dëstruvù nòsrta proprietà, ël progress a l\'ha dëstruvù nòsta fasson ëd vive
|
argiojissansa a l\'é andé d\'acòrdi con chiel midem
|
as dis borzoasìa tut grop ëd përson-e maleuros ëd lòn ch\'a l\'han e satisfait ëd lòn ch\'a son
|
as nass pa fomna: a venta dven-lo
|
as nass prinsi ma la coltura an fa\' torne\' babion
|
as peul pa humanisé la guèra, as peul mach aboli-la
|
as peul rasonabilment dì che le lenghe a son dificile ëd fasson inversament proporsional à la fòrsa ëd la motivassion \'d amprend-je
|
as viv mach na vira ma, bin fait, a l\'é assé
|
atension: ël cadàver ëd Marx a respira ancor
|
avèj rason a l\'é na rason ëd pì për nen avèj ëd sucess
|
avèj tut për esse content a l\'é nen na bon-a rason për ess-lo
|
avèj un amis a l\'é nen quaicòs dont tuit a peulo vante-se
|
avocat - quaidun ch\'a në tua da ij làder an portand via la tentassion
|
bele an viagiand vira sò senté it ruveras mai al fond ëd l\'ànima, ancreus ch\'a l\'é sò lògos
|
Berlusconi a l\'é un-a ëd cole malatie che as curo con na vacinassion. Për guarì da Berlusconi a-i é da manca ëd na bela ignission ëd Berlusconi
|
bigamìa a l\'é avèj un òm ëd tròp. Monogamìa ëdcò
|
bin antendù, gnun a veul la guera. A venta mach dì che ël pais a l\'é atacà e ausé ij pacifist ëd manché ëd patriotism e ëd buté soa nassion an perìcol. A fonsion-a daspërtut
|
Bon Natal e Bon Ann neuv
|
cand che tuti a penso a l\'istessa manera, gnun a pensa vaire
|
cand ch\'it saote ëd gòj, atension che gnun at gava la tèra da sota ij pé
|
che ëd temp a vagna chi ch\'a dà nen da ment à lòn che sò avzin a fà, a dis o a pensa, ma mach à lòn ch\'a fà chiel midem, për che ch\'a sia giust e adat
|
che ëd vite ant na vita, che \'d òm ant n\'òm
|
chërde ant ël progress a veul nen dì chërde che a-i é sta-je ëd progress
|
chi a l\'é bon à grigné a l\'é sgnor dël mond
|
chi a l\'ha mai avù \'d enmis a l\'avrà mai \'d amis
|
chi a l\'ha pì nen da vagné a l\'ha men ëd boneur che chi a l\'ha pì nen da perde
|
chi a mostreissa à ij òm à meuire a-j mostrerija à vive
|
chi a veul bogé ël mond a venta ch\'a bogia chiel midem anans
|
chi a veul viagé an vel le stèile ch\'a serca nen ëd companija
|
chi ch\'a ciama nèn a speta tut
|
chi ch\'a les, a les an chiel. L\'euvra ëd \'l ëscritor a l\'é mach na sòrt \'d instrument òptich smonù al letor për përmët-je ëd voghe lòn che sedësnò a l\'avrija mai sciairà
|
chi ch\'a l\'abia ël poder për bele mach na minuta a comët un crim
|
chi peu-lo neghé che l’anviron a l’é dëstruì?
|
chi, essend amà, é-lo pòver?
|
ch\'a sia lòn ch\'as veul ch\'a veul di-se, a-i é mach un nòm për esprimi-lo, mach un verb për anime-lo e mach un adgetiv për qualifiche-lo
|
ch\'a-i sia ëd dësocupà a l\'é na negassion dël drit ëd vive pes che la mòrt midema
|
ciuto, bòjafaus! Ch’a àuso la man coj che a veulo rësussité e ch’a faso un pass anans coj ch’a veulo torné giovo
|
coj ch\'a ruvo sèmper da quaich mire a son mach coj ch\'a son andait à gnun-e mire
|
coj ch\'a scrivo tan-me a parlo, contut ch\'a parlo bin, a scrivo bin mal
|
coj ch\'a seugno dël di a conòsso bin pì ëd còse che coj ch\'a seugno mach la neuit
|
com a l\'é fàcil l\'ëscrive difìcil
|
com a l\'ha nen fam-ne ëd nasse, a më na fà nen ëd meuire
|
com arconòsse na euvra \'d art? Com fé à slontane-la, bele mach un moment dai crìtich, ij comentaire, ij mai strach plagiaire, coj ch\'a la dësfiguro, e da sò destin ëd solitùdin? Fàcil: a basta traduv-la
|
coma còrp ognidun a l\'é sol, coma ànima mai a\'l l\'é mai
|
combate contra noi midem a l\'é la guera pì dura, vagné contra noi midem a l\'é la vitòria pì vajanta
|
con la moral i rangioma ij eror ëd nòstr instinct, e con \'l amor ij eror ëd nòstra moral
|
con lòn che le guere a ancamin-o ant la testa ëd ij òm, a l\'é là che le dësfèise ëd la pas a devo esse construvùe
|
con nèn \'d arzan e nèn ëd temp, la fantasìa a l\'é mach un seugn passagé ch\'a peul nen transforme-se an assion
|
consul. An polìtica american-a a l\'é la person-a che, avend mancà un mandat da ij elector, a na arseiv un da l\'administrassion, con la condisison ch\'a chita ël pays
|
cont tnù ëd ij antrap, la linia pì curta antre doi pont a peul esse na curva
|
contut che la mòrt a sia afrosa, savèj ëd vive l\'eternità e mai podèj meuire a l\'é ancor pì afros
|
contut, \'l invers a l\'é ëdcò vèj
|
còs a l\'é rapiné na banca an confront a fondéla?
|
còs é-la l\'art? Prostitussion
|
còs finira-lo anans - l\'ària o ël petròl
|
còs i val-lo à scrive un lìber? A l\'é les-lo ch\'a l\'é mal fé
|
còs sarij-la la vita s\'i l\'avisso nen ël corage \'d arzighé quaicòs?
|
còs spet-la l\'Unesco à diciaré tut ël pianet patrimòni ëd la rasa ëd \'l òm?
|
crijé pa për \'d agiut la neuit: i podrije dësvijé ij avzin
|
da giovo i podìa arcordé tut, tant ch\'a fussa capità coma che \'d no
|
dë soens as lassa an pas ël butafeu e as castija col ch\'a dà l\'alarm
|
dë soens tut lòn ch\'a separa un òm da lòn ch\'a veul ant la vita a l\'é la volontà për tiré e la fe për chërde ch\'a sia possìbil
|
definì na paròla a l\'é tan-me ciapé un parpajon ch\'a vòla
|
den-a ch\'it tolere quaicòs, a dven acetàbil, e den-a apress fin-a normal
|
di-je sé à tut e à tut ël mond a l\'é tan-me nen esiste
|
dij fumador i podoma amprende la toleransa. I l\'hai mai conossu-ne un ch\'a së lamenteissa dij nen-fumador
|
dis la vrità minca tant, parèj ch\'a të chërdo quand ch\'it mentiras
|
dit ëscèt, minca tant a venta anrabie-se për che tut a vòn-a bin
|
divorsié mach përchè it veule pì nen bin a n\'òm a l\'é autërtant stùpid che mariélo përchè it j veule bin
|
dle vire a l\'é méj pijè la dësgrassia coma a ven e vëdde d\'contentesse, pitòst che combatla e sërché \'d seurt-ne
|
dòvra mai na fras ëstrangera, na paròla sientìfica o satìa s\'it peule dovré na paròla ëd la lenga ëd tuit ij di
|
dovré nòstr spìrit dësgenà, sòn a l\'é ël ver boneur
|
dubité ëd noi midem a l\'é ël prim sign \'d inteligensa
|
é à l\'economìa ëd mercà, nò à la sossietà ëd mercà
|
e ij òm a ancalo pì ofende chi a l\'é bin-vorsù che chi a fà por
|
ëd dover pì aut ëd un òm a Lé ëd gavé ij animaj da la crueltà
|
ëd tute le còse pì sicure, la pì sicura a l\'é ël dùbit
|
ëd vaire sagrin i së dëscarioma quand i decidoma \'d esse quaidun, nopà che quaicòs
|
ëdcò ant l\'ësport a venta convive con la \"mafia\"?
|
ël bas a l\'é na furbìssia për evité ai moros ëd dì na patela \'d gavade
|
ël bel deuit a lè la lenga che ël ciòrgn a peul sente e che ël bòrgn a peul sciairé
|
ël bel deuit a l\'é për la natura ëd \'l òm lòn che la caud a l\'é për la sira
|
ël bin a peul nen esse vinciù, ël mal pro
|
ël bin pùblich a l\'é l\'argionta ëd vaire maj privà
|
ël bon sens a l\'é lòn ch\'a l\'é mej distribuì ant ël mond, da già che viraun a pensa avèj-ne assé
|
ël boneur a l\'é cheicòs ëd maravijos, pì it na daghe e pì at na resta
|
ël boneur as preuva nen: as aròda
|
ël brav òm a l\'é inteligent, e col gram a l\'é ëdcò fòl. Ël andi moral e col antelectual a van ansem
|
el brutt ed l\'amor a l\'è che ai va\' sempre un complice
|
ël busiard a dovrija arodé che për esse chërdù a deuv pa conté pì che le busìe necessarie
|
ël but a buta da ij mojen, tan-me l\'erbo a buta da la smens
|
ël but ëd l\'educassion a l\'é ëd substituì na ment veuida con un-a duverta
|
ël casijan a l\'é la lenga franca dj\'indian d\'America
|
ël cel ësteilà dzora mi, la lèj morala an mi
|
ël combat ëd \'l òm contra ël poder a l\'é col ëd la memòria contra la dësmentia
|
ël compens \'d avèj tant sofert a l\'é ëd meuire parèj dij can
|
ël contrari \'d un pòpol sivilisà a l\'é un pòpol creator
|
ël còrp, soagnà com as deuv, a peul duré tuta la vita
|
ël crìmen organisà a l\'é mach l\'autra facia (salòpa) dël dòlar
|
ël cristianism a l\'ha fait motobin për \'l amor, an fasand-ne un pecà
|
ël cult ëd la përfession a men-a sèmper à avèj pì car ël mit che ël genit
|
ël darmagi d\'ësto pais a l\'é che a-i son tròpi politch che a chërdo, mersì a na convinsion basà an sl\'esperiensa, che as peussa sempe ambreujé tuti
|
ël débit pùblich a l\'é assé grand për gavess-la daspërchiel
|
ël di a vnirà quand che massé un animal a sarà vogù tan-me massé un òm
|
ël dì la vrità an malfé a ventrìa che a fussa considerà disonést
|
ël diav a l\'é un otimista se a chërd ëd podej pegioré j\'om
|
ël digital a l\'é la rapidità, l\'efissiensa. Ma ël papé a l\'é ël piasì
|
ël dissionari a l\'é lòn ch\'a-i é ëd pì democràtich al mond. A l\'é \'l ùnich bin ch\'i l\'abio an comun
|
ël dover a l\'é lòn ch\'i spetoma da \'j autri
|
ël dùbit a l\'é dësagreàbil, ma la cërtëssa a l\'é ridiculosa
|
ël fotbòl a l\'é popolar për che la stupidità a l\'é popolar
|
ël giornalism a l\'é mach \'l art \'d ampinì un ëspasse bianch
|
ël giornalista a l\'é cissà da la scadensa, se a l\'ha temp a scriv pés
|
ël langage a l\'é bin pì tarabascà che la vita
|
ël lengage a l\'é na pel: i fërt mé lengage contra \'l autr
|
ël lengagi a l\'é n\'art anònima, coletiva, ancossienta; ël risultà dla creatività ëd mijé ëd generassion
|
ël lengagi a l’’e na part ëd nòstr organism, nen manch complicà che chièl
|
ël lìber a sarà ël salvament ëd la rasa ëd \'l òm
|
ël lìber pì important për un comunist parèj ëd mi a l\'é la Bibia
|
ël luss a fà sbassé la richëssa e chërse la povertà
|
ël mal ch\'i foma an tira nen tant ghignon coma le nòstre bon-e assion
|
ël mal-antendù a l\'é la forma pì spantià ëd comunicassion antre ij òm
|
ël mariage a l\'é parèj dij bolé: un as rend cont tròp tard s\'a son bon o gram
|
ël mej afé për ij rich a l\'é na rusa antre pòver
|
ël mesté dël giornalist a l\'é ëd dëspieghé à ij autre lòn che chiel midem a capiss nen
|
ël mond a l\'é dividù antre coj ch\'a deurmo nen për che ëd la fam, e coj ch\'a deurmo nen për che ëd la por ëd coj ch\'a l\'han fam
|
ël mond a l\'é maternal për j; òmo e maschilista për le fomne
|
ël mond a l\'é na gabia ëd mat
|
ël mond a l\'é na përzon ante ch\'a së stà pì bin an isolament
|
ël mond a l\'ha la structura dël language e ël language a l\'ha le forme ëd la ment
|
ël mond a va anans mërsì à le còse impossìbile ch\'a son staite realisà
|
ël mond antregh a l\'é na sena, e vira òm e fomna mach \'d ator, con soa intrada e soa seurtìa
|
ël òm a l\'é \'l ùnich animal ch\'a ven ross. E ch\'a n\'ha damanca
|
ël parlé a l\'é mes ëd chi ch\'a parla, mes ëd chi ch\'a scota
|
ël passà a l\'é un prològh
|
ël pensé a l\'é sempe na gran-a ëd sabia amt l\'angranagi dël podèj
|
ël pensé a và andarera, a ven-o anans j\'ogét
|
ël pessimism a l\'ha à fé con l\'inteligensa, \'l optimism con la volontà
|
ël pì ancreus ant \'l òm a l\'é soa pel
|
ël pì bel cadò ëd la Natura à \'l òm a l\'é la curtëssa ëd soa vita
|
ël pì grand ëd tut lòn che la saviëssa a në dà për fé ëd nòsta vita un boneur a l\'é sens autr \'l avèj l\'amicissia
|
ël pì gròss antrap à la comprension ëd n\'euvra \'d art a l\'é tiré à comprend-la
|
ël pì gròss privo ant la vita a l\'é tròp ëd precaussion
|
ël pì gròss spantieur ëd violensa ant ël mond \'d ancheuj a l\'é ël govern ëd ij Ëstat-Uni \'d América
|
ël piasì ël pì satì ëd sa vita a l\'é ël piasì veuid ëd l\'ilusion
|
ël pòch ch\'i sai i lo deuvo a mia ignoransa
|
ël poet a l\'é parèj dël prinsi ëd le nìvole ch\'a ampesta la tempesta e a sbërfija \'l arcé; esilià an tèra an mes à la dëspresia, con soe ale ëd gigant ch\'a l\'antrapo
|
ël polìtich a pensa à ij elession ch\'a ven-o, \'l òm \'d ëstat à le generassion ch\'a ven-o
|
ël presi ch\'as paga për campe-se ant na profession o na vocassion a l\'é ëd conòsse da davzin lònc h\'a l\'ha ëd pì brut
|
ël prinsipe ëd l\'educassion a l\'é ëd prediché con \'l esempe
|
ël process ch\'a l\'ha mnà da l\'ameba à \'l òm a l\'é për ij filosòf bel e bin ëd progress; se l\'ameba a la penserija ëdcò parèj as sà nen
|
ël sécol ch\'a fà vint a peul esse perdonà për tut, fin-a për le doi guere mondiale e cole apress, për ij defilé ëd mòda e le corse ëd formula un, ma nen për avèj sacrificà ël cinema à la television
|
ël secret pì mal da goerné për un òm a l\'é soa opinion ëd chiel midem
|
ël segrét dël sucess a l\'é la sincerità, se it rive a fene finta it l\'has fàjla
|
ël segrét ëd l\'argioissansa a l\'é cede a le tentassion
|
ël sociològh a l\'é quaidun ch\'a va à la partìa për vardé ij spetador
|
ël sol boneur al mond a l\'é ancaminé. A l\'é bel vive për che vive a l\'é ancaminé, sèmper, à tut moment
|
ël soris a l\'é la pì cita distansa tra doe person-e
|
ël sossialism a peul ruvé mach an biciclëtta
|
ël success a l\'é pa dificil da obten-e. A l\'é merite-lo ch\'a l\'é mal fé
|
ël travaj a l\'é ël refuge ëd coj ch\'a l\'han nèn ëd mej da fé
|
ël travaj a scursa ël di e a slonga la vita
|
ël travaj a tapara tre grand maj: la neuja, ël visse e \'l abzògn
|
ël univers a l\'é pro infinì
|
ël ver ëspecc ëd nòstri discors a l\'é ël cors ëd nòstre vite
|
ël ver sucess a l\'é \'d esse ël mej ëd lòn ch\'it peule esse
|
ël verb lese a tolera pa \'l imperativ. A spartiss sa particularità con \'d autre verb tan-me vorèj bin o seugné
|
ël vin a l\'é un grav asar për la sanità (mental) ëd coj ch\'a lo bèivo nen
|
ël vincidor a l\'é ëd sò butin
|
ës dissegn a l\'ha pija-me sinch minute, ma i l\'hai buta-je sesanta agn për ruve-je
|
ës suspens a l\'é teribil. I sper mach ch\'a dura
|
esperiensa: un pento che la vita a të dà perdù ch\'it l\'has ij cavèj
|
esse an polìtica a l\'é tan-me esse antreneur ëd fotbòl: a venta esse assé svicio për comprende ël gieugh, e assé fòl për pensé ch\'a sia important
|
esse ël cambi ch\'it veule voghe ant ël mond
|
esse fier ëd sò savèj a l\'é la pì gròssa ignoransa
|
eufre la cultura a l\'é eufre la sèj. El rest a l\'é na consequensa
|
fé complicà lòn ch\'a l\'é sempi a l\'é ordinari; fé anciarmant sempi lòn ch\'a l\'é complicà, sòn a l\'é creatività
|
fé ëd torism a l\'é andé serché leugn l\'anvia \'d torné à ca
|
fé nèn ëd mal a l\'é pro bin. Ma fé nèn ëd bin a l\'é bin mal
|
fin ch\'a-i sarà ël petreuli a-i sarà nen pas ant ël Medi Orient
|
fin quandi ël color ëd la pel ëd n\'òm a sarà nen pì important che col ëd sò euj, a l\'é guera daspërtut
|
fortunà chi a rij ëd chièl midem, a-j mancrà mai la dësmora
|
fra tute le deviassion sessuàj, fòrse la castità a l\'é la pì dròla
|
gieuga bin toa part, a l\'é sòn \'l onor
|
giut-le le fàbriche \'d arme à combate ël manch ëd travaj?
|
giute-me à comprende lòn ch\'i dis e i vë lo dëspiegherai pì bin
|
gnanca sò midem pensé a peulo esse traduvù dabin an paròle
|
gnun a ciaramla ëd le vërtù stërma ëd ij autre
|
gnun a peul monte-ve ans la schin-a s\'i seve nen cinà
|
gnun a peul vagné sensa che un autr a perda
|
gnun òm completament bon an soa lenga a peul ess-lo ant na autra
|
gnun-a dëscrission nen poética dla realità a podrà mai esse completa
|
gnun-a faravòsca a dròca à la mira sbalià
|
Hollywood a l\'é un leu andoa a të dan mila dòlar për un basin, e sinquanta centim për toa ànima
|
i abitoma pa un pays, ma na lenga
|
i antitol s\'edission si à mé enmis, ch\'a l\'han tant giuta-me an mia cariera
|
i arodoma pa ëd di, i arodoma ëd moment
|
i chërd avèj trovà \'l element ëd passage antre \'l animal e \'l homo sapiens: i soma noiautre
|
i chërd che na bon-a tradussion a ciama ëd comprende ël text, e che për sòn a venta avèj vivù ant, e avèj avù à fé con, ël mond real e tocabil, e a l\'é pa mach lòn ëd mastrujé ëd paròle
|
i chërd ësciass che la revolussion a sia la sorz dël drit
|
i chërde donch che Nosgnor a sia catòlich?
|
i confid mach ant le statìstiche ch\'i l\'hai mastrujà
|
i consider vira ofèisa à un òm, mach për che a l\'é \'d un pòpol, lenga, religion o class social diferenta, tan-me na barbarìa
|
i dëscheuvroma parèj na vrità sempia e dobia: un, i soma na comunità ëd pòpoj ch\'a parlo la midema lenga; doi, parle-la a l\'é na manera -antre \'d autre- \'d esse part ëd la rasa ëd \'l òm
|
i dësmentije che ij frut a son ëd tuit, e che la tèra a l\'é ëd gnun
|
i dësmentioma fassilment nòste fote quand ch\'i-j savoma mach noi
|
i dovrìo nen fidesse ëd n\'imprèisa che a ciama na muda neuva
|
i fas nen limòsne, i son nen pòver a basta për féje
|
I fico nen volenté ël nas an mie facende privà
|
i foma mai atension a lòn ch\'a l\'é stati fait; i vogoma mach lòn ch\'a-i resta da fé
|
i les pro ëdcò ij lìber, e vaire, ma da lor i gav nen tut lòn ch\'i gav da la vita. A-i é mach un lìber ch\'a l\'ha motobin monstra-me: ël dissionari. S\'a më pias, ël dissionari. Ma a më pias ëdcò la stra, un bin pì maravijos dissionari
|
i l\'hai comëttù ël pì gròss eror: i son nen stait content
|
i l\'hai da manca ëd sente për mia mare ël midem rispét ch\'as sent për n\'ideal
|
i l\'hai mai pensà, an ëscrivand, \'d avzine-me al pòpol. An vrità, i l\'hai mai vorsù avzine-me à chi ch\'a sia
|
i l\'hai nen ël temp \'d avèj pressa
|
i l\'hai passà mia vita à confirmé la régola
|
i l\'hai pì car esse un optimist ch\'a l\'ha tòrt che un pessimist ch\'a l\'ha rason
|
i l\'hai sèmper vivù mia vita an manera ëd meuire con tërsent mila rëmòrs e gnun rëngret
|
i l\'hai sercà la perfession, e i l\'hai destruvù lòn ch\'a andasìa bin
|
i l\'hasi da manca ch\'a-i sia da manca ëd mi
|
i l\'oma a basta ëd religion për avèjse an ghignon, ma nen a basta për vorèjse bin
|
i l\'oma ancor nen comprendù che mach \'l amusman, la passion e ël grigné a men-o dabon à chërse colturalment
|
i l\'oma des minute për buté an pràtica n\'idèja anans che costa a torna ant ël mond dij seugn
|
i l\'oma fàit da bon an pressa a dësmentié quand ch\'i ero noi a emigré
|
i l\'oma mach ël boneur che i l\'oma dait
|
i l\'oma nen onta ëd nòst pensé salòp, fòra quand i pensoma che \'d autre a podrijo chërde ch\'i l\'abio ëd pensé salòp
|
i l\'oma tuit na orìgin comun-a: i soma tuit fieuj ëd l\'evolussion ëd \'l Univers, i soma donch tuit dabon frej e seure
|
i më reserv bin sciass ël drit ëd contradi-me
|
i më sent nen obligà à chërde che \'l midem De ch\'a l\'ha da-ne ij sens, la rason e l\'inteligensa a veula peu\' ch\'i-j dòvro nen
|
i peul pa vive con quajdun ch\'a peula nen vive sensa mi
|
I peulo nen cambié \'l passà, ma i peulo ambié mè arcòrd
|
I peulo nen përmëttme ëd perde mè temp a fé sòld
|
i pitur le còse com i-j pens, pa com i-j vogh
|
i podoma pa esse pì sensibij al piasì sensa esse ëdcò pì sensibij al dolor
|
i podoma semper fërme-se an montand, ma mai an caland
|
i rieussoma à dovré la strategìa ëd l\'amor mach quand i soma nen an-namorà
|
i sai che la poesìa a l\'é andispensabila, ma i sai nen për che
|
i sentoma mach le question ch\'i soma an mësura ëd rësponde
|
i soma che un òm a peul lese Goethe e Rilke la sèira, soné Schubert e Bach, e andé travajé à Auschwitz la matin
|
i soma lòn ch\'i foma vira di torna
|
i soma nen lòn ch\'a në ruva; voilà lòn ch\'a në ruva
|
i soma pro tre vire pì rich che nòsti grand, ma som-ne ëdcò tre vire pì content?
|
i soma tuit \'d amator: la vita a l\'é tròp curta për \'d autr
|
i soma tuti ignorant, ma nen tuti i savoma nen l\'istesse còse
|
i soma tuti istess dnans a la lege, ma nen dnans a coj ch\'a deuvo aplichela
|
i son ateo, mersì a Nosgnor
|
i son ëstaita ans un calendari, ma mai à temp
|
i son mi e mia circumstansa
|
i son nen un beiveur, ma pa për virtù. A l\'é ch\'a-i é na beivanda ch\'a më pias ëd pì: l\'eva
|
i son sicurament fòl; ma s\'i son nen, gnanca ij autre a dovrijo esse lìber
|
i son stait dësgustà fin-a ëd la natura ëd \'l òm, e i l\'hai chita-la lì për che a smijava tròp à la mia
|
i travajoma për vagné nòstr apàir
|
i varderai tute le tere tan-me s\'a fusso mie, e i varderai mie tere tan-me s\'a fusso ëd tuit
|
i veul nen demonstré, i veul mach monstré
|
i vivoma dominà da ij impuls ëd bass livel, parèj ëd sinquanta mila agn andaré
|
i vòn pa sete-me à vòsta taula e varde-ve mangé con mé piat veuid dëdnans, e considere-me për sòn un disnaire. Seté à taula a veul nen dì esse un disnaire. Esse si a veul nen dì esse un American
|
i vorija voghe ij prèive marià, e nen mach coj eterosexuaj
|
ij American a son porteur san ëd democrassìa
|
ij difét ëd j’àutri a smijo tròp ai nòstri
|
ij dissionari a son coma le mostre: ël pì gram a l\'é méj che nén e dël pì bon i podoma nen fidesse tròp
|
ij dissionari a venta coreg-je tut ël temp, parèj ëd le carte geogràfiche
|
ij ditator a peulo cambié ij còdes ma nen le costume
|
ij ëspìrit creativ a son conossù për esse bon à survive tuta sòrt ëd grama formassion
|
ij fait a ruvo sèmper à ambarassé le teorìe
|
ij filosòf a l\'han mach sèmper interpretà ël mond an diferente manere; ma adess a venta cambie-lo
|
ij flateur a smijo à ij amis tan-me ij luv ai can
|
ij galup a së fan la fòssa con sòj dent
|
ij gent a meuiro pa për che a l\'han nen ëd revenù, ma për che a l\'han nen acess à j\'arzòrse
|
ij gent a noerijo ant la merda s\'it campaeisse quaich sòld an drin
|
ij gent a simpatiso pì volonté con ël maleur che con ël boneur
|
ij giovo a s\'ilusion-o ëd sò avnì, ij vej ëd sò passà
|
ij gròss event dël mond a l\'han leu ant ël servel
|
ij Italian a perdo le guera com ch\'a fusso ëd partìe ëd balon, e le partije ëd balon com ch\'a fusso ëd guere
|
ij lìber a l\'ham ij istess enmis che \'l òm: ël feu, \'l umid, le bestie, ël temp e sò contnù midem
|
ij lìber a l\'han soa auteur: s\'as amprësto a ven-o pinen andaré
|
ij lìber as rispeto dovradje
|
ij limit ëd mè lengagi a son ij limit ëd mè mond
|
ij mojen ëd comunicassion a son ëd dësmore ant le man dij rich, ch\'a-j dòvro për dven-e ancor pì rich
|
ij òm a cambio sò sentiment e sò comportament tant an pressa com a cambìo sò interesse
|
ij òm a crijo për nen scote-se
|
ij òm a l\'han nen ëd respet për ij autri, ma gnanca vaire për lor midem
|
ij òm a son dvnù ij utiss ëd sò utiss
|
ij òm a son ëspecialment ëd bon amator quand ch\'a tradisso soe fomne
|
ij òm a son nen përzoné dël destin, am mach ëd soa testa
|
ij òm a viagio për serché \'l anciarm ëd montagne, mar, rivere e stèile, ma a sciairo nen \'l anciarm ëd lor midem
|
ij òm ch\'a parlo pòch a som ij méj
|
ij pacifist a son ëd fèje ch\'a chërdo che ij luv a sio vegetarian
|
ij pensé, tan-me le pùles, a sauto da òm an òm, ma a mòrdo pa viraun
|
ij pì bej da trompé i soma noi midem
|
ij poet a son \'d òm ch\'a l\'han goernà sò euj ëd masnà
|
ij seugn a dven-o ver; sensa sa possibilità la Natura a në cisserìa pa à fe-je
|
ij tradutor a son ij cavaj da tir dla cultura
|
infern e paradis a më smijo dësproporsionà. J\'assion ëd j\'òm a merito nen tant
|
is foma facilment ambonì da coj ai quaj i voroma bin
|
it je veule pa bin à na sità për che d soe set o stanta maravije, ma për le rëspòste à toe question
|
it l\'has pa capì quaicòs dabon s\'it ses nen bon à dëspieghe-lo à toa granda
|
it më sërcherije pa s\'it l\'avèisse nen dgià trova-me
|
it peule dé sensa vorèj bin, ma it peule nen vorèj bin sensa dé
|
it peule nen controlé lòn ch\'a të ruva, ma it peule controlé tò andi vers lòn ch\'a të ruva
|
it pianteras lì \'d avèj por an piantand lì \'d ësperé
|
it vire antorna a ti, e cand ch\'it fëme it robate për tèra
|
j\'anie a fan sò euv an silense, le pole nopà a brajo parèj ëd fòle. El resultat? Tut ël mond a mangia euv ëd pole
|
j\'anime grande as ofendo ëd pì arseivend ëd flatarìe che d\'insult
|
j\'anlev a mangio lòn che ij professor a l\'han digerì
|
j\'arcòrd as antèrpreto coma ij seugn
|
la Bibia a nëe mostra à vorèj bin à nòstri amis parèj ëd nòstri enmis. Miraco për che a son le mideme përson-e
|
la blëssa a serv à le fomne për fe-se vorèj bin da ij òm; la folarìa për vorèj-je bin
|
la blëssa a stà ant j\'euj ëd chi a varda
|
la burocrassìa a l\'é un mecanism ëd gigant masentà da \'d gent motobin cita
|
la Cesa a dis che la Tera a l\'é piata, ma mi i sai ch\'a l\'é ronda. Për che i l\'hai vogù soa ombra ans la Lun-a, e i chërd pì à n\'ombra che à la Cesa
|
la chërsùa dij pays an dësanvlopament a depend da la dësmilitarisassion
|
la civilisassion a va anans an slargand ël nùmer \'d operassion ch\'i podoma fé sensa pensé
|
la colpa a dura parèj dël rengret
|
la concision a l\'é l\'ànima ëd la saviëssa
|
la consiensa a l\'é la vos an drin ch\'a në aròda che quaidun a podija vëd-ne
|
la contentëssa a l\'é un premi che a riva a chi a l\'ha nen sercala
|
la conversassion a l\'é drùa mach antre person-e tacà à consolidé soe esitanse
|
la corussion a l\'é parèj ëd lë mnis: a venta gave-la vira di
|
la dësgrassia dël capitalism a son ij capitalista che squasi sempe a son motobin brav an soe asiende, fòra da lì a son sovens ëd gadan gnòch e noios e fin-a pés
|
la dissension a l\'é la pì nòbila forma ëd patriotism
|
la faita ëd ij òm ëd cultura, dzortut ancheuj, a l\'é ëd sëmné ëd dùbit, pa ëd cheuje ëd sicurësse
|
la fantasìa ëd \'l òm a l\'é motobin pì pòvra che la realità
|
la fidelità a l\'é \'l art ëd pratiché \'l adulteri mach con ël pensé
|
la fìsica a l\'é parèj dël sex: a peul pro dé ëd resultat pràtich, ma l\'é pa për lòn ch\'as fà
|
la fomna a l\'é un cadò ch\'a vë sern
|
la fòrsa ëd na lenga a stà nen ant l\'arfudé lòn che a l\'é foresté ma ant ël félo sò
|
la fòrsa \'d l\'abitudine a l\'é tanta che is abituoma fin-a a vive
|
la gelosìa a l\'é un baolé \'d can che a tira ij làder
|
la genita ignoransa a l\'é pa ël manch ëd conossensa, ma \'l arfud \'d otni-la
|
la gent a dovrìa conosse j\'arzigh che as coro sercand ëd massesse
|
la gent a të lasseran pa vive à toa manera, ma s\'it ses assé fòrt, almen it dovras nen vive à soa manera
|
la gent che a rij mai a l\'é nen gent seriosa
|
La grandeur ëd na nassion e sò progress moral a peulo esse mesurà da la manera ch\'a trata ij animaj
|
la gròssa diferensa fra ël sess për dné e ël sess a gràtis a l\'é che ël sess për dné a l\'é pì a bon pat
|
la guera a l\'é ël massacre \'d òm ch\'a së conòsso nen à pro \'d òm ch\'a së conòsso ma a së massacro pa antre lor
|
la guera a l\'é la pì spantià forma ëd terorism modern
|
la guera a l\'é na lession ëd la stòria che ij pòpoj a aròdo nen assé
|
la lèj fondamental dël capitalism a l\'é ti o mi, nen ti e mi
|
la lenga a l\'é la pel ëd l\'ànima
|
la lenga a l\'é un sign, ël sign pì marcant ëd nòstra condission \'d òm
|
la lenga franca ëd le generassion ch\'a ven-o a sara bele mach na lenga programà
|
la libertà ëd vorej bin a l\'é nen meno sacra dla libertà ëd pensé. Lòn che adess as ciama adulteri, na vira as ciamava eresìa
|
la mafia a l\'é ël pì bon esempe ëd capitalism ch\'i l\'oma
|
la majestosa egualità ëd le lèj a proibiss ai rich tan-me ai pòver ëd deurme sot ij pont
|
la malinconìa a l\'é ël boneur \'d esse trist
|
la mej manera ëd dësanvlopé la responsabilità ëd la gent a l\'é ëd de-je ëd responsabilità
|
la mej manera ëd fe-se trompé a l\'é ëd chërd-se pì drit che ij autre
|
la mej manera \'d esse pì lìber a l\'é ëd lassé pì lìber ij autre
|
la memòria a l\'é sèmper un leu ëd rëscontr
|
la mòrt a l\'é lòn che a sta mira la vita a l\'ha anventà ëd pì robust
|
la mòrt a l\'é n\'ëstat ëd perfession, l\'ùnich a la portà d\'un mortal
|
la mòrt a l\'é quaicòs dont a venta nen avèj por: quand i-i soma chila a-i é nen, e quand a-i é chila noi i-i soma nen
|
la mòrt a l\'era an mi, e a l\'ha chita-me për andé sté ant un autr còrp
|
la mòrt as paga an vivand
|
la Natura as comanda an ëscotand-la
|
la natura ëd \'l òm: lòn ch\'a fà crijé contra col à pé quand it ses an auto, e contra col an auto quand it ses à pé
|
la nostalgìa a l\'é pì nen lòn ch\'a l\'era
|
la paròla a l\'é mach la redussion dël pensé à soa forma pì sempia
|
la pas a l\'é pa un cadò ëd Nosgnor à soe creature. A l\'é un cadò ch\'i së foma \'l un \'l autr
|
la pes ignoransa a l\'é cola ëd soa midema ignoransa
|
la piuma a l\'é la lenga ëd la ment
|
la poesìa a gionta ëd vita à la vita
|
la poesìa a l\'é l\'art ëd fé intré ël mar ant un bicer
|
la poliss a l\'era masentà da \'d òm scèt. S\'eror là a l\'é stait coregiù
|
la polìtica a l\'é la guera sangh, e la guera a l\'é la polìtica con ël sangh
|
la polìtica a l\'é un at \'d equilibre antre coj ch\'a veulo intré e coj ch\'a veulo nen seurte
|
la povertà ëd language a anfiapa: \'l asar a l\'é ch\'a në fasa sciav ëd le idee ëd ij autre
|
la prima ëd le còse ch\'a deuv fé na fomna quand ch\'a veul un òm, a l\'é ëd bute-se à core
|
la proprietà a l\'é un trabucèt: lòn ch\'I chërdoma possede a në possed
|
la prudensa a l\'é na veja tòta, rica e afrosa, sustà dal nen esse bon
|
la qualità \'d un lìber a dëpend dal letor
|
la rasa bianca a l\'é ël cànser ëd la stòria ëd \'l òm. A l\'é la rasa bianca, e mach chila -soe ideologìe e soe invension- ch\'a dësreisa ëd civilisassion independente daspërtut andoa a së spantia, ch\'a l\'ha dësrangià \'l equilibre ecològich dël pianet, e che a mnassa adess l\'esistensa ëd la vita midema
|
la rasa ëd \'l òm a sopòrta pa vaire la realità
|
la recession a l\'é cand tò avzin a perd ël travaj, la depresson a l\'é cand it lo perde ti
|
la reclam a peul esse descrivùa tan-me la siensa \'d ambarassé l\'inteligensa ëd \'l òm ël temp ëd pije-je \'l arzan
|
la rèis ëd lë spantiament ëd l\'ignoransa general a l\'é che tuit a son bon à lese e scrive
|
la religion a l\'é na ciadeuvra ëd l\'art ëd dressé le bestie, për che a antren-a ij òm com a devo pensé
|
la richëssa dij pòver a son soe masnà, cola dij rich a son sò parent
|
la saviëssa a l\'é gavé lòn ch\'a l\'é nen necessari
|
la saviëssa a l\'é pa ëd dëstruve ij idoj, ma ëd mai cree-ne
|
la saviëssa pì fin-a a l'é ëd fé un seugn tant aut da perd-lo an sercand-lo
|
la siensa a m\'interessa nen. A rësguarda nen ël seugn, \'l asar, ël grigné, ël sentiment, la contradission, ch\'a son lòn ch\'i l\'hai pì car
|
la simplicità a l\'é la forma ëd la grandeur genita
|
la solitudin a l\'é na bela còsa, ma a-i va pro quaidun për di-te che la solitudin a l\'é na bela còsa
|
la sosietà a peul esiste mach basà dzora ël mentì con deuit, e a condission che gnun a disa lòn ch\'a pensa
|
la speransa a va bin për colassion, ma a l\'é na bin pòvra sin-a
|
la spontaneità a l\'é ël resultat ëd longa meditassion
|
la stampa a tira nen à informé ël letor, ma à convinc-lo ch\'a l\'é daré à informe-lo
|
la stimulassion ëd ij autre a l\'é un stimulant dont a l\'é mej minca tant dubité
|
la stòria \'d amor ideal a l\'é për litra
|
la television a l\'é la prima cultura dabon democràtica - la prima cultura disponìbila à tut ël mond e tut à fait goernà da lòn che la gent a veul. Lòn ch\'a l\'é afros a l\'é lòn che la gent a veul
|
la television a l\'é \'l ùnich somnìfer ch\'as pija da ij euj
|
la temperansa as obten mach à travers ëd l\'intemperansa. Ël bordel a l\'é la tùa ëd la ca
|
la tendensa dël cinema \'d ancheuj a l\'é mach ëd vagné bin \'d arzan
|
la Tèra a aparten à sò proprietari, ma ël paysage a aparten à chi a l\'é bon à apresie-lo
|
la tèra a l\'ha na pel, e sa pel a l\'ha ëd maladìe. Un-a ëd se maladìe, për esempe, a së sciama \'òm\'
|
la vërtù dij parent a l\'é na grand dòta
|
la vita a l\'é ël confront ëd le paròle
|
la vita a l\'é lòn ch\'a të ruva quand ch\'it ses daré à fé \'d autr proget
|
la vita a l\'é na frase anterompùa
|
la vita a l\'é parèj ëd na rian-a. Lòn ch\'it an tire a depend da lòn ch\'it bute an drin
|
la vita a l\'é parèj \'d un tram: quand ch\'it ruve à sete-te a venta calé
|
la vita a l\'é pinen na stòria dròla për mi, i la treuv pa amusanta
|
la vita a l\'é pròpi bela se at ësbarùva nen
|
la vita a l\'é tan-me soné ël violin an pùbich e amprende \'l instrument ant \'l istess temp
|
la vita a pija tròp ëd temp à ij òm
|
la vrità a fà mai ëd darmage à na causa ch\'a l\'é giusta
|
la vrità a l\'é lòn ëd pì pressios ch\'i l\'oma. Economisom-la
|
la vrità as treuva an gnun-e mire fòra ëd noi midem, ni an dovrand ëd la violensa an vel ij anmis extern
|
lass-te mné da la masnà ch\'it l\'ere
|
lasse-me dì, an arzigand esse ridicolos, che ël revolussionari genit a l\'é guidà da \'d grand sentiment \'d amor
|
le caden-e dël mariage a son tant pèise ch\'a venta esse doi à porte-je, e minca tant tre
|
le class popolar a l\'han gnun-e mission fòra \'d dé ël bon esempe
|
le dëscheuverte a giuto pa ël Ters Mond; a na gionto mach à l\'ingiustissia ch\'a-i é
|
le fomne a në veulo bin për nòstri defet. S\'i n\'oma assé a në përdon-o tut, fin-a nòst gròss intëlect
|
le fomne a pijo sempe la forma dël seugn che a-j conten
|
le fomne a son assé fausse për che tute le masnà a afirmo con convinsion che soa mare a l\'era na santa
|
le gròsse nassion a l\'han semper porta-se parèj ëd gangster, e cole cite parèj ëd picie
|
le lèj as aplico an vel ij enmis, ma as anterpreto an vel ij amis
|
le lenghe, parèj ëd le religion, a vivo \'d heresìe
|
le lerme a son ël dësgèil \'d un cheur ëd giassa
|
le masnà a treuvo tut an nèn; ij grand a treuvo nèn an tut
|
le memòrie ch\'i l\'oma ij un ëd ij autre, bele ant l\'amor, a son mai istess
|
le paròle a son tut lòn ch\'i l\'oma
|
le paròle a-j creo pa ij académich ant ij academie, ma ël mond ant la stra. Ij autor dij dissionari a-j cheujo scasi semper tròp tard, a-j ampajo për orden alfabétich, e an vaire cas quand ch\'a veulo pinen dì lòn che sò autor a l\'han pensà
|
le paròle che it deuvre për dëscrive toa realtà a creo la realtà
|
le paròle ch\'a fan fortun-a a ampovrisso la lenga
|
le person-e ch\'a parlo vaire a diso nèn
|
lë psichiatra a l\'é un che at fà un mugg ëd domande che a costo e che vòstra fomna av fà bele che gratis
|
le question ch\'a së rëspondo nen daspërlor quand ch\'a nasso a l\'avran mai ëd rëspòsta
|
lë spòrt serios a l’ha nèn à voghe con ël fair-play. A l’é pien à ras ëd ghignon, gelosìa, blagada, dëspet ëd vira régola e ‘d un piasì sàdich ëd voghe la violensa. Visadì a l’é la guera, gavà ij tir à feu
|
le tradussion (parèj ëd le fomne) a son bin da rair fidele s\'a l\'han bele mach na frisa \'d anciarmant
|
lese a l\'é à la ment lòn che \'l esercisse a l\'é al còrp
|
lese a l\'é tan-me traduve, con lòn che ij esperiense ëd doi person-e a son mai istesse. Un gram lector a l\'é tan-me un gram traductor. Për amprende à lese, la dutrin-a a val men che \'l instinct
|
lese e esse curios a l\'é franch \'l istess
|
lese nen com a fan ij cit pãr dësmoresse, o com a fan j\'ambissios pãr amprende; lese pãr vive
|
libertà a veul dì responsabilità. Për lòn la pì part a l\'ha por
|
lòn che a conta a l\'é nen fé tante còse, ma buté tant d\'amor ant lòn che as fà
|
lòn che a peul nen esse dit a venta che a sia nen dit
|
lòn che i l\'oma an comun a l\'é che i soma tuti l\'un divers da l\'àutr
|
lòn che na época a considera gram, a l\'é dë soens mach un rëtorn fòra temp ëd quaicòs che na vira a l\'era considerà bon - \'l atavism \'d un vej ideal
|
lòn che \'d pì am ësbaruva a l\'é l\'invern ëd la memòria
|
lòn ch\'a conta a l\'é nen l\'idea che un a l\'ha, ma vaire ancreusa a l\'é
|
lòn ch\'a l\'é bel ëd ij stàndard a l\'é ch\'as peul serne antre vaire
|
lòn ch\'a l\'é bin bel ëd la guera a l\'é che vira cap ëd ij assassin a fà benedì sò drapò e dì mëssa granda anans andé crasé sò avzin
|
lòn ch\'a l\'é mal fé a val ëd pì
|
lòn ch\'a l\'é nen bon për lë scòp a l\'é gnanca bon për l\'avija
|
lòn ch\'a l\'ha sèmper fait ëd \'l ëstat un infern an tèra a l\'é che \'l òm a l\'ha sèmper tirà à fe-ne un paradis
|
lòn ch\'a rend difìcil \'l ëscrive a l\'é ëdcò \'l analfabetism ëd ij autre
|
lòn ch\'a trompa mai ant ës mond a son ij aparense
|
lòn ch\'i veul a l\'é che tut a sia rond e ch\'a-i sia nen, për dì parèj, ni anandiament ni fin ëd la forma, ma ch\'a sia pitòst l\'idea \'d un ansem armonios, col-là ëd la vita
|
l\'achit a l\'é la part pì amportanta d\'un lìber, a la leso fin-a ij crìtich
|
l\'América a l\'é un pays ch\'a sà anen ante ch\'a va, ma a veul ruve-je an batand un record ëd velocità
|
l\'amicissia a l\'é faita ëd scëttëssa, pa ëd fidelità passiva
|
l\'amor a chita d\'esse un piasì cand che a l\'é pì nen stërmà
|
l\'amor a l\'é ël fum che as produv con ij vapor dij sospir
|
l\'amor a l\'é etern tant ch\'a dura
|
l\'amor a l\'é tant curt e la dësmentia tant longa
|
l\'amor ëd soa tèra a conoss gnente dle frontiere dj\'àutri
|
l\'amportant a l\'é nen avèj tante ideje, ma vivne un-a
|
l\'arserca ans le maladìe a l\'é ruvà à na mira ch\'a l\'é bele impossibil ëd trové quajdun completament san
|
l\'art a l\'é la cuca ch\'a në përmet ëd comprende la vrità
|
l\'art a l\'é na ciamà rëspondùa da tròp ëd nen-ciamà
|
l\'art a l\'é na manera d\'investe \'d sòld, la coltura a l\'é la scusa
|
l\'art a sopata via da l\'ànima la poer ëd la vita ëd tuit ij di
|
l\'arzan a giuta a suporté la povertà
|
l\'arzan a l\'é un bon servent ma un gram padron
|
l\'aument ëd cognission a peul esse bin misurà da la corispondenta ridussion dla ràbia
|
l\'economìa mondial a l\'é ancheuj un gigantésch casinò
|
l\'educassion a l\'é la dëscheuverta graduala ëd nòstra ignoransa
|
l\'educassion a l\'é pro da admiré, ma a venta arodé minca tant che nèn ëd lòn ch\'a val la pen-a savèj a peul esse monstrà
|
l\'egoism a l\'é pa vive com ch\'as veul, ma vorèj che ij autre a vivo parèj
|
l\'espansion a veul dì complicassion e la complicassion a veul dì decadensa
|
l\'eva a parla sensa pianté lì e a së rëpet mai
|
l\'experiensa a l\'é sa còsa maravijosa ch\'a përmët \'d arconòsse un eror quand it lo fase torna
|
l\'ignoransa a l\'é pì davzin-a ëd la vrità che ël pregiudisse
|
l\'imaginassion a l\'é nèn \'d autr che ël frut ëd nòsta memòria
|
l\'imaginassion a ven a taj për viagé e a l\'é pì a bonpat
|
l\'incertëssa a l\'é na margrita dont ij làver a finissio nen \'d esse dësfeujà
|
l\'inmaginassion a në consola ëd lòn ch\'i soma nen, \'l humour ëd lòn ch\'i soma
|
l\'ipocrisìa a l\'é l\'omagi che \'l vissi a rend a la virtù
|
l\'obediensa a l\'é un visse ante ch\'a l\'é bin còmod droché
|
l\'òm a l\'é n\'amperndiss, ël sagrin a l\'é sò magìster
|
l\'Opinion Pùblica… un tentativ \'d organisé l\'ignoransa ëd la comunità, e \'d ausse-la à la dignità ëd fòrsa fìsica
|
l\'originalità a l\'é l\'art ëd copié sensa fe-se ancòrze
|
l\'otimista a l\'é col ch\'a pensa che le còse a peusso nen andé pés ëd com a van
|
l\'ùnica còsa che l\'esperiensa an mostra a l \'é che da l\'esperiensa i amprendoma gnente
|
l\'ùnica manera ëd tué nòsta cultura a l\'é aceté ëd bute-la an privo
|
l’art a l’é un martel për patlé ël mond, pa un ëspecc për rëflet-lo
|
mach le bataje contra le fomne as vagno an scapand
|
mach à le doe fin ëd la scala sossial ij re a son arconossù
|
mach chi a l\'ha nen por ëd meuire për la vrità a l\'é dign ëd di-la
|
mach chi as ëspeta gnente a l\'é lìber da bon
|
mach ël corageos a l\'é bon à përdoné. Un vil a përdon-a mai - a l\'é nen soa natura
|
mach ël silense a l\'é grand, tut ël rest a l\'é debolëssa
|
mach ij gent cultivà a l\'han maitass \'d amprende; ij ignorant a l\'han pì car mostré
|
mach ij grand òm a peulo avèj gross difét
|
mach ij mòrt a l\'han ël drit ëd përdoné, e ij viv a l\'han gnun drit ëd dësmentié
|
mach ij mòrt a vogo la fin ëd la guera
|
mach la vigilansa ëd la pùblica opinion a sicura \'l avnì ëd vira sossietà
|
mach lòn che as paga nen a costa
|
mach lòn ch\'i l\'hai perdù a l\'é mè për sempe
|
mach \'l usage a fà ëd paròle bon-e, genite, legitime le paròle ëd na lenga
|
mai a l\'é \'l ëspìrit ëd \'l òm tant fòrt parèj ëd quand a arnunsia à l\'arvangia e a ancala përdoné
|
mai anans a l\'é sta-je na diferensa parija antre chi a travaja e chi a vagna sensa travajé
|
maleureusament, la generosità a peul ëdcò esse un bon afé
|
manch ch\'i l\'oma pì ch\'i doma. A smija straviss, ma costa a l\'é la lògica dl\'amor
|
mat a l\'é \'l òm ch\'a l\'ha tut perdù, fòra la rason
|
mé avnì a ancamin-a quand i më dësvij la matin. Vira di i treuv quaicòs creativ da fé con mia vita
|
mé rengret për le folairà ëd la gioventura a l\'é nen avèj-je faite, ma pinen podèj fe-je
|
mé sagrin a Lé pa ëd savèj s\'i son grand o cit, ma ëd savèj s\'i chërs vira di
|
médich, òm fortunà. Sò sucess a luso al sol, e sò eror a son sotrà
|
meuire a l\'é bin amer, ma ël pensé ëd meuire sensa avèj vivù a l\'é tròp grev
|
meuire a l\'é nen \'d autr tut: lòn ch\'a fà por a l\'é nen vive
|
mi i l\'hai ëd gust sèmpi, im ën sodisfo con ël mej
|
mi i l\'hai sospendù mia educassion mach quand ch\'i son andàit a scòla
|
mi i parlo spagneul con Nosgnor, italian con le fomne, fransèis con j\' òmo e alman con mè can
|
mi i son otimista an sl\'avnì dël pessimism
|
mia religion a l\'é serché la vrità ant la vita, e la vita ant la vrità
|
minca tant nòsta lus a së dëstissa, ma a l\'é peui torna faita brandé da \'n autr esse uman. Vira un ëd noi a-j deuv soa arconossensa pì ancreusa à coj ch\'a l\'han torna anviscà sa lus
|
miraco ës mond si a l\'é \'l infern ëd un autr pianet
|
miraco l\'ética a l\'é na siensa ch\'a l\'é dësparija dal mond. A-j na fà nen, a ventrà torna invente-la
|
na bànca a l\'é un pòst andova at prësto sòld mach se it peule fé vëdde che at servo nen
|
na banda internassional ëd speculator finansié sensacheur ni ànima a l\'ha creà un mond ëd inegualità, miseria e oror. A venta buté den-a fin à sò regn criminal
|
na conferensa a l\'é un rëscontr Ed person-e amportante che da sole a peulo fé nèn ma che ansema a peulo decide che a-i é gnente che as peussa fé
|
na fomna lìbera a l\'é franch \'l invers ëd na fomna legera
|
na lenga a l\'é un dialèt con na armèja e na marin-a
|
na lenga absolutament lògica e sensa soe particularità a l\'avrija nèn ëd vita e sa sarija tròp mecànica
|
na lenga bin trancianta a l\'é ël sol instrument da decopage ch\'a dven pì molà con \'l usage
|
na person-a ch\'a chërd a l\'ha la fòrsaj ëd novant-e-neuv ch\'a l\'han mach \'d interesse
|
na relassion platònica a l\'é pro possìbila, ma mach antre marià
|
nèn a l\'é construvù ans la pera; tut as constreuv ans la sabia, ma a venta constreuv-lo parèj che la sabia a fussa pera
|
nèn a l\'é impossìbil për chi a deuv nen fe-lo
|
nèn ant ël mond a l\'é pì difìcil che la scetëssa, e nèn a l\'é pì fàcil che la flaterìa
|
nen avèj quaicòs ch\'it veule a l\'é un-a part indispensàbila ëd la gòj
|
nen vaire a sciairo lòn ch\'i soma, ma tuit a vëddo lòn ch\'i foma samblan \'d esse
|
noi i soma fàit dël midem material dont a son antërsà ij seugn
|
noi i soma nostra memòria, i soma col ilusòri museo ëd forme ancostante, col baron d\'ëspécc rot
|
Nosgnor a më perdonerà. A l\'é sò travaj
|
nòst system econòmich \'d ancheuj a l\'é na màchina globala ch\'a dëstruv \'l anvironment natural e a produv ëd milion ëd perdaire dont gnun a sà còs fé
|
nòsta consiensa a në lassa pro comëtte ij pecà, mach che a në lassa pa gòd-je
|
nòstra pì gròssa e gloriosa ciadeuvra a l\'é ëd vive propriament. Tut ël rest, vagné, regné, constreuve a son mach ëd ciafri e ëd rabadan
|
novanta përsent ëd ij òm polìtich a ruin-o la reputassion ëd \'l autr des përsent
|
n\'inteletual a l\'é quaidun dont l\'ëspirit as varda da chiel
|
n\'òm a l\'ha ëd sòlit doe rason për n\'assion: un-a ch\'ha smija bon-a e un-a vera
|
n’òm sol a l’é sempe an grama companìa
|
ògni convinsion a l\'é na galera
|
ògni paròla as tira dapréss soa memòria
|
ògni paròla dita a scrivùa a l\'é lengagi mòrt
|
ognidùn a scota mach lòn che a capiss
|
ognidùn ch\'as manten bon a agradì la blëssa a sarà giumai vej
|
pa tuit a son condanà à esse inteligent
|
patriotism a l\'é la convinsion che ës pays-si a sia superior à vira autr për che it ses na-je ti
|
pël la pì part ëd ij òm l\'experiensa a l\'é parèj dij ciair daré \'d un batel, ch\'a anlumin-a mach ante ch\'a son passà
|
pensé a fa nen dann
|
pensé a l\'é ël travaj pì dur ch\'a-i é
|
pensé a l\'é sèmper quaicòs \'d afros
|
për chi a sà tròp a l\'é mal fé nen mentì
|
për esse noi midem a venta ch\'i sio quaidun
|
për esse përfeta a-i mancava mach un difet
|
për lòn ch\'a l\'é ël nùmer ëd mòrt, ij fabricant \'d arm a son \'d organisassion ëd carità davzin ai fabricant ëd sigarèt
|
për toleré l\'esistensa i mentoma, e dzortut i së mentoma da noi
|
për vira problem comples a -i é pro na solussion sempia - ch\'a l\'é falà
|
përché avèj por ëd la mòrt? A l\'é la pì bela aventura ant la vita
|
përchè dovré paròle grosse? A veulo dì così pòch
|
perde pa ëd temp a serche \'d antrap che miraco a-i son nen
|
personalment, i son sèmper pront à amprende, bele ch\'i l\'abia nen sèmper maitass ch\'a më mostro
|
pì a-i é ëd lèj, pì a-i é ëd làder
|
pì it smije à l\'idea ch\'it l\'has ëd ti midem e pì it ses auténtich
|
pì tòst che tard as deurbiran le grade avenue ante che \'l òm lìber a passerà për constreuve na pì bon-a sossietà
|
pì un a l\'é inteligent e men a s\'dùbita ëd na absurdità
|
Picasso a l\'é un pitor, mi ëdcò; Picasso a l\'é ëspagneul, mi ëdcò; Picasso a l\'é comunist, gnanca mi
|
pioré nen për mi quand ch\'i meuira; i sarai pa sot tèra: mi i son ël vent ëd la libertà
|
possed ël suget, le paròle a vniran
|
prevëdde a l\'é mal fé, dzortut lòn ch\'a l\'é \'l avnì
|
prima dël nòstr ariv a mancava gnente al mond; dòp la nòstra partensa a-j mancrà nèn
|
prové ch\'i l\'hai rason a sarija admëtte ch\'i peula avèj tòrt
|
quaich vira a l\'é mej marcé che ruvé. Ruvè a esist pa: a l\'é mach un pont alongh la stra
|
quaidun a së chërd perfet për che a ciama pòch ëd chiel midem
|
quaidun a treuva ël silensi ansoportabil përchè a l\'ha tròp trafen andrinta a chièl
|
quaidun-e ëd le pì bele stòrie \'d amor ch\'i conòss a l\'avijo mach un partissipant
|
quand che ël servel a së desanvlòpa an fauda à la mare, a-i é gnun-e idee an drin
|
quand che la guera a sciòpa, la prima à droché a l\'é la vrità
|
quand che la lenga a l\'é corompùa, la gent a perdo fiusa an lòn ch\'a sento, e sòn a men-a à la violensa
|
quand che la vërtù a l\'ha deurmì, a së dësvija pì arbiciolùa
|
quand che n\'òm a veul massé un tigher, a së sciama spòrt; quand che un tigher a veul massé n\'òm, a së sciama ferosità
|
quand che un pòpol a ancala pinen dësfende soa lenga, a l\'é meuvr për la sciavensa
|
quand che \'l òm a l\'ha pì nen fam, frèid e por, a l\'é maleuros
|
quand ch\'a n\'a-i é tròp a-j na manca, quand ch\'a n\'a-i é tròp pòch a-j na resta
|
quand ch\'i deuv serne antre doi maj, i sern semper col ch\'i l\'hai ancor nen provà
|
quand ch\'i l\'era cit a më disìo che un basta ch\'a sia a peul dven-e President. Adess i ancamin à chërd-lo
|
quand ch\'i l\'oma quaidun an ghignon, i l\'oma an ghignon, an soa figura, quaicòs ch\'a l\'é andrinta a noiautri
|
quand ch\'i sent na fola ch\'a sciopata le man për quaidun, i son anmagonà për chiel. Për che ch\'a-j subio, a basta ch\'a viva assé longh-temp
|
quand ch\'it varde ant ij euj ëd quaidun it ses obligà à varde-te ti
|
quand i dasija da mangé ai pòver a më disijo ch’i l’era un sant. Quand i ciamava che diane i pòver a l’aveisso nen da mangé a më disijo ch’i l’era un comunist
|
quand i scriv, i peul avèj gnun soen për ël traductor, sedësnò i scriverija ant un-a lenga lòfia e generala, con gnun odor ni sust
|
resté ambajà, anciarmà, a l\'é ancaminé à comprende
|
savèj quaicòs \'d inutil a l\'é mej che nèn \'d autr tut
|
scaro a l\'é pa la pornografìa, scaros a l\'é che quaidun a peula meuire ëd fam
|
scasi tuit ij medich a l\'han ëd maladie ch\'a l\'han pì car
|
scasi tuiti ij òm a meuiro ëd sò remedi, e pa ëd soe maladie
|
se as dovèisso amprende tute le lej a-i sarìa pì nen temp për trasgredì-je
|
se at pias lon che t\'fas a sara\' maiun travaij
|
se ël patron a peul nen fé sensa sò sciav, chi dij doi é-lo un òm lìber
|
se i podèisa scrive la blëssa ëd tò euj
|
se ij òm a comprendeisso ij privo dël dovré certe paròle, ij dissionari ant le giojere a sarijo anvlopatà da un bindel ross con marcà ansima \"Esplosiv. Manié con sust\"
|
se is ciamoma ël significà ò ël valor dla vita i soma malavi
|
se j\'òm a son nen lìber d\'esse vissios a peulo nen esse viruos
|
se l\'inspirassion a ruva, a më troverà an camin ch\'i pitur
|
se për salvé la vita d\'un malavi as peul dé j\'òrgo, për salvé la vita ëd chi a meuir ëd fam, përchè as podrìa nen dé le protein-e?
|
se un òm a veul nen arzighé për soe opinion, soe opinion a valo nen, o chiel a val nen
|
sensa Saddam ël mond a l\'é mej. Com sarij-lo sensa Bush?
|
sensa soa memòria \'l òm a savrija nèn e a sarija bon à fé nèn \'d autr tut
|
seufre sensa lamentesse a l\'é l\'ùnica lession che i l\'oma da amprende an costa vita
|
si a viv un òm lìber. Gnun a lo serv
|
si toa moral a të rend svirà, esse sicur ch\'a l\'é sbalià
|
siensa a l\'é tut lòn ch\'a l\'é duvert à discussion
|
soagna tò pensé... a saran toe paròle. Soagna toe paròle... a saran toe assion. Soagna toe assion... a saran toe mòde. Soagna toe mòde... a saran tò caràter. Soagna tò caràter... a sarà tò destin
|
sòn a son mé prinsipe. S\'a vë piaso nen, i n\'hai \'d autre
|
success a l\'é avèj lòn ch\'it veules. Boneur a l\'é vorèj lòn ch\'it l\'has
|
svarie-se a veul scasi semper dì cambié ëd neuja
|
s\'a ven-o serche-me mi la matin a vniran serche-te ti la sèira
|
s\'a-i é ëd violensa ant ël fotball a l\'é për che ancheuj, an Italia, a conta mach vagné
|
s\'a-i fussa nen ëd përzon, i savrijo tuit \'d esse ancadnà
|
s\'i deve l\'impression \'d avèj dabzògn, gun a vë darà quaicòs. Për fé ëd \'l arzan a venta dé l\'impression \'d esse rich
|
s\'i guite quaidun ant ij pastiss i peule esse sicur ch\'a së na aroderà... na autra vira ch\'a sia ant ij pastiss
|
s\'i l\'hai ëscrivù na litra longa parèj a l\'é ch\'i l\'hai nen avù assé ëd temp për ëscriv-la pì curta
|
s\'it dise la vrità it l\'has da arode-te ëd nèn
|
s\'it veule amprende, mostra
|
s\'it veules tasté toa vërtù, fà pecà minca tant
|
s\'it veules trové ansima tò senté deuit, dosseur e poesìa, men-je con ti
|
tan-me ij amis con soe flaterìe a në pervertisso, parèij ij enmis con soe critiche a në giuto
|
tan-me régola, i dòvr mach ëd paròle ch\'a amelioro ël silense
|
tanti òmo a vivo content sensa savèjlo
|
ten j\'euj bin duvert anans dël martimòni, e mesi sarà dòp
|
tiré nen à vive për sèmper. I rieussireve nen
|
tra lòn ch\'i l\'hai ëd pì pressios a-i é càich paròla che i l\'hai mai dit
|
traduve a l\'é la forma pì ancreusa ëd lese
|
traduve la literatura a l\'é tan-me ciolé: a l\'é mej parle-ne pòch e fe-lo mej
|
trata ij gent tan-me s\'a fusso lòn ch\'a dovrijo esse, e it je giuteras a dven-e lòn ch\'a podrijo esse
|
travajé a l\'é men stofios che amuse-se
|
tròpa pressa ëd dësoblighe-se \'d un piasì a l\'é na sòrt ëd malarconossensa
|
tuit ch\'a l\'han rieussì quaicòs ëd gròss a l\'ero ëd gròss seugnaire
|
tuit ij dé a l\'ero immortaj
|
tut a l\'é asardos. S\'a fussa nen parèj a valrija nen la pen-a vive
|
tut a val gnente, e ël rést a val ëd meno
|
tut as sopòrta ant la vita, ma nen tròpi dì ëd contentëssa continoa
|
tut ël mond a grigna ant l\'istessa lenga
|
tut lòn che a l\'é anventà a l\'é vèra
|
tut lòn che le fomne a fan, a devo fe-lo doi vire pì bin che ij òm për esse giudicà bon-e la metà. Për boneur sòn a l\'é nen mal fé
|
tut lòn che nòstr savèj a në men-a a l\'é ëd meuire an manera bin pì afrosa che le bestie, ch\'a san nen \'d autr tut
|
tut lòn che quaidun a peul imaginé, un di quaidun a podrà fé
|
tut lòn ch\'a l\'é e tut lòn ch\'i soma, à la finitiva, a son ëd paròle
|
tut lòn ch\'a l\'é nen dit a l\'é dit për sèmper
|
tut lòn ch\'i ciamoma, a l\'é ëd de-je na ciansa à la pas
|
tut lòn ch\'it lese ans ij giornaj a l\'é vèj, fòra la raira stòria dont a peul ruve-te \'d esse al corent diretament
|
tut òm a l\'ha na fomna an testa, jë sposà a n\'han ëdcò un-a antëcà
|
tut ver òm a dovrija sente ansima soa gioa lë sgiaf dait à la gioa ëd un autr òm
|
tuta nòsta atension a l\'é për ël passà, për che a l\'é tut lòn ch\'i conossoma e ch\'i l\'oma car dabon
|
tuta satira che ël censor a peul comprende a merita \'d esse crasà
|
tuti ij servéj dël mond a peulo gnente dnans a ògni gavada ch\'as costuma
|
un a peul quàich vira dì na busìa, ma l\'espression ëd soa fàcia an col moment a dis sempe \'l vér
|
un a vend ne la tèra andova sò pòpol a marcia
|
un afé ch\'a fà mach fé \'d arzan a l\'é un gram afé
|
un amis a l\'é quaidun con chi it peules sté ciut
|
un avocat incompetent a peul artardé un process për ëd mèis e \'d agn. Un avocat competent a peul artarde-lo bin ëd pì
|
un bas legal a val mai coma \'n bas robà
|
un clàssich ëd la literatura a l\'é un lìber ch\'a l\'ha mai finì ëd dì lòn ch\'a l\'ha da dì
|
un dij vantagi ëd l\'amor an grup a l\'é che un a veul a peul deurme
|
un dissionari a peul contnì mach na cita part dël patrimòni ëd na lenga
|
un e-mail a peul pa moje-se ëd na lerma
|
un enmis fòrt a l\'é mej che un amis fiap
|
un Indian a n\'ha da vende ëd \'l òr dël sol
|
un intelectual a l\'é un monsù ch\'a fà lighé ij lìber ch\'a l\'ha nen lesù
|
un òm a l\'é maleureus për che a sà pa \'d esse content, mach sòn a l\'é la rason. Tut là! Chi a dëscheuvra sòn a sarà ëd bot-an-blan content.
|
un òm con gnun seugn, gnu-e illusion, guni ideal a sarija un monster, un sanglié diplomà an matemàtica pura
|
un òm instruì a l\'é un fagnan ch\'a fà passé ël temp con \'l ëstudi
|
un pitor a l\'é quaidun ch\'a pitura lòn ch\'a vend. Un artist, nopà, a l\'é quaidun ch\'a vend lòn ch\'a pitura
|
un poet a comprend mej la Natura che un savant
|
un rapòrt a ven nen scrivù për anformé chi a lo les, ma për tué chi a lo scriv
|
un soagneur editorial a l\'é un che a divid ël gran da la vòrva e peui a stampa la vòrva
|
un tràgich indicator dij valor ëd nòsta sivilisassion a l\'é ch\'a-i é gnun afé ch\'a renda pì che la guèra
|
un travaj ch\'a pias a l\'é lòn ch\'a l\'é pì davzin al boneur ans la tèra
|
un ver lìber a l\'é pa col ch\'as les, ma col ch\'a në les
|
vaire a sarijo vil, s\'a l\'avèisso assé ëd corage
|
vàire vire për esse brav a venta che i chito d\'esse onest
|
valà mé ansegnament: tuit ij òm a son mat
|
vë sbeuj-lo nen un mond ëd borich con gnun-e memòrie fòra cole ëd sò computer?
|
vëd ëd nen ciamé anteligent mach coj ch\'a la penso coma ti
|
vira òm a l\'é tan-me Nosgnor a l\'ha fa-lo, e dë soens fin-a pes
|
vira òm a l\'ha na faita an soa vita, e a l\'é mai cola ch\'a l\'avrija vorsù
|
vira òm a recita un ròl, fòra miraco quai actor
|
vira paròla a l\'é staita, un di, un neologism
|
vira proprietà privà a l\'é sota ipoteca social
|
viraun a ciama barbarich lòn ch\'a l\'é nen an sò usage
|
viraun a pija ij lìmit ëd sò camp ëd vista tan-me ij lìmit dël mond
|
visché un brichet sovens a val pì che maledì l\'ëscur
|
viv pì sempli për che \'d autre a peulo bele mach vive
|
vive sol a l\'é tan-me esse à na festa ante che gnun a të varda
|
vorèj përdone-me s\'i vë sciam gentilòm, ma i vë conòss nen vaire
|
\'l anciarm: na manera ëd senti-se rësponde é sensa avèj fait na question ciaira
|
\'l ator a l\'é un busiard scèt
|
\'l erétich a l\'é chi ch\'a anvisca ël feu, nen chi ch\'a branda viva ansim
|
\'l òm a constreuv tròp ëd muraje e tròp pòch ëd pont
|
\'l òm a cultiva vaire reuse sensa trové lòn ch\'a serca, contut ch\'a podrija trove-lo ant un-a sola
|
\'l òm a l\'é pro pront a meuire për un-a idea, mach ch\'a sia nen vaire ciaira
|
\'l òm a l\'é un animal doméstich che ant ij sécoj a l\'ha controlà ij autre animaj à travers la frauda, la violensa e la crueltà
|
\'l òm a l\'é un animal sossial ch\'a l\'ha an ghignon sò simij
|
\'l òm a produv ël mal tan-me l\'avija a produv la mel
|
\'l òm a ruin-a motobin pì \'d còse con soe paròle che con sò silensi
|
\'l òm a ruva novisse à vira età ëd soa vita
|
\'l òm a viv pa mach ëd paròle, contut che minca tant a deva mange-je
|
\'l òm ch\'a les nen ëd bon lìber a l\'ha gnun avantage dzora col ch\'a l\'é nen bon à lese
|
\'l òm dël ters milenari a l\'avrà la cultura ëd Bush, l\'onestà ëd Berlusconi e ël bon cheur ëd Putin
|
\'l òm pì rich a l\'é col dont ij piasì a son pì bonpat
|
\'l òm polìtich a deuv esse bon à predì lòn ch\'a-i ruverà da si un di, na sman-a, un mèis o un ann. E a deuv ëdcò esse bon apress, à dëspieghé che diane lolì a l\'é peu nen ruvà
|
\'l òm sensa imaginassion a l\'ha nèn \'d ale
|
\'l ordin ëd le maje a l\'é stait cambià, ma la caden-a a l\'é restà na caden-a
|
\'l ùltim di ëd \'l ann a l\'é pa \'l ùltim di dël temp
|
