rag ta küme siervo welu weza ayiniewpeyüm
|
rag ta newentukey ta wezalkalen mew
|
rakizuam ta rumel weza zugugey
|
rakizuam ta wiñowixawkey, amukey ta fij chemkün
|
rakizuam ta wüh mu ta lakey
|
rakizuamün kuxanelkelay
|
rakizuamün pi ta che lan zugu ta rakizuampeyel
|
rakizuamün zoy pepilfalnochi küzawgey
|
ramtuwaymi mi küme fele fey mew kimaymi ta mi küme felewenuael
|
ramtuwliyin iñ chumlen ta mogen ka ñi tunte falin, kuxanküleyiñ
|
re ayikelan ñi kümefeleal ta che, konkülen fey chi zugu mew, kewan mew rume ta konafun ñi küme feleal ta che
|
re küme elmukay müten ta che ñi weshañmawtuam
|
re poyewkeyin ta iñ ruka che gen mew mülen mu ta xawün
|
re pu la may ta zugñpecheafuy pu mogenche kay mülelay ta ñi rumel ta goymayael ta chem rume egün
|
re ti ñüküfkülen ta fenxey, kom kakelu ta rumekafal
|
re yewelkawkey ta che ñi chekawküyawün mew
|
recesión pigey chew ta mi ka rukatu amuli ñi küzaw; weñagküluwün feygey ta eymi ta mi amulün mew mi küzaw
|
repetido
|
rigkülmi ta ayiwün mew, azkintuaymi iniy rume nentuñmakeelmu chew ñi puwtuam ta mi namun
|
rüf afmatufaliy ta feyti pu che furi mew ta zugu fijke rüfgefulu
|
rüf afzuamelenew chi che ñi femgen pelu inche ñi ka epe femgen ta inche mew
|
rüf ayifalpey may ti kimeltuwün zugu ñi gagentukugeael
|
rüf chem rume gelakay feyti xanakünuel chi zugu fij kimün mew
|
rüf chem rume ta nielan reke ka ta ñi tunte wülken chi chem rume reke
|
rüf elgele müten ta zugu, küme jowgexipakey ka püchin mew fey yom felewerpukey
|
rüf feyti genokimüngen nienon ta kimüngelay, fey may ta ñi ayikenon ta che ta ñi kimael
|
rüf gageniegelan ñi feyentuael feyti dios tayin eluetew ta logko, rakizuam ka kimün fewla tayin pünenuafiel
|
rüf gelay ñi koylatulgeal ta kiñe, kishu may koylatuluwpefule
|
rüf kimfallay iniy ñi inantukun chi kishuzuam chi wixunko
|
rüf kiñe wenxugen müley ñi jowael ta wülelgen ta age mew chem wenxu ñi age reke
|
rüf kishuzuam nentunien ta chem rume, faw ta müley ta rüftu ayiwkülen
|
rüf küme feyentukefiñ may pofolzugun ta ñi nüwmen ta norke zugu mew
|
rüf küme kimkalaymi ta petu kim faley pinofilmi ta kiñe kushe
|
rüf kümezuamün zugu ta müley ta famentugen ta kümezuamün
|
rüf pefallay ti pu wnxu rume weza aymlu ta pu zomo fey ñi ayizuamgeael ta pu zomo mew
|
rüf pekalayin chem ti zew zewmagelu re may ti chem ñi zewmageael
|
rüf pekan kümeküzawlayafuy ta che ka femechi, ñi üjamtuael ñi kishu küzaw ta che
|
rüf pepi kom afellayafuy ta che ñi re felen nienole ta fenxen küzaw ñi nentuael ta che
|
rüf pifalnielafiñ ti pu rulpazugufe, nierumefuli may ta chijkantukuafun kiñe kom waj mapu kewün re lafgechi kewün ka chem rume nienolu
|
rüf rume fenxeñmagey ñi weche cheam ta kom che
|
rüf ti afmatufal may ta ti weychan chew ti logkolelu ti lagümchen mew gijatuñmay ñi bandera wej ka chalintukuy ta Dios mew petu ñi amunon ñi apümkacheal mew
|
rüf zugu may ponwigey müten. Mülelay iñ kimtuafiel inchiñ tayin wekuntu mew ka wej tayin kewankechi kakelue egün mew
|
rüf zugu may ta kiñen ta yiñ ta falintuken. Xapümnieafiyiñ
|
rüf zugu ta kuxanelpenolu ta kümeke zugu
|
rüf zugun ta küme xipapeyüm, koylalfilmi zew ñi felen
|
rüfel nien ta zugu zoy rüfgey ñi kümeyawnuam ta che
|
rüffel ñi mülen ta rumelpoyewün welu fey pu kurewen mu müten
|
rulpagekelay ta chijkakonkülelu, rulpagekey ti chempiafuluem chi chijkatukulu, fey mu jemay ta computador pepi rulpalay
|
rulpazugun literatura niekan ta ürüwün ka müte: zoy müley zugunuael ta che wej zoy küme nentuael
|
rulpazugun ta (kure reke) rüf genokoylagekalaygün nien mew ñi azün egün
|
rulpazugun ta rume weza küme chijkatungey (Gabriel García Márquez)
|
rulpazugunfe: feyti rulpalu chem pin epu kake rume kewün nielu ñi kimuwam, ñi rulpanien weluke mew chem küpa ajkütun chem pifel kiñe kam chem pifel kagelu
|
rume kimlu may pekan rumel rüfzugulaayafuy
|
rume matu wiñoltuael ta chem rume rüf mañumtukanongey ta che
|
rume ñi kimfalman may ta ti filosofo ñi zugungey
|
rume weza kimfuymi chemgechi anta fente küme chegeymi
|
rumel fenxe niekelan ta küzaw chumechi rume ñi re felen mew reke
|
rumel kayelkeenew may ñi fente wajken ta lewfü ñi rumeam ti kom kuykuy mew
|
rumel kimeltulmi, müley mi epuzuamael chem ta mi kimeltun
|
rumel koylatunielgeafuy ta che küme xipakale üten ti publicidad ka femgechi mülele ti iral ta kujiam
|
rumel kümeelnienmurpuy ta hemülkawe feyti mapa reke
|
rumel mülekey ta fij rakizuam ñi lagümuwam ta che
|
rumel mülele ta rulpazugun fij kewün ta kimeluwan re puwam zugungelayay
|
rumel reke feypiken chem ta ñi rakizuamkülen. Welu fachi antü ta kuñiwün ñi welu ajküaen mew ta che
|
rumel ta ñi ka künun ta estado ta afkan zugu mew fey ñi kishu ñi afmatugeael mütengey
|
rumel ta xipaxipagey ta zugu welu yelu ta fij kimün
|
rumel xürkülekelay ta kewün egu ta piwke
|
rumel yeñmakefiñ ñi zugun ta ti pu kimünche, welu wüne zugun mew
|
rupachi zugu tukulpan pewma reke
|
rupamum ta mogen pin ta rünatuwe ka müten tayin eluetew ta mogen üxünarün mew ta yin logko
|
rupamumgelu ta jitungey reke
|
rupan ta zugu mew pin ta feygey chew ñi ka muxurkonken ta kiñe zugu mew ta che
|
rupay ta ñi mogen ta kom re felen müten ta zugu
|
rupayay mi jükan, rupale ta mi ügümüm
|