a càl dànn ìgh piêsen quî chi ciacârem pôch. Perché i cràdden chi'i ascòlten
|
a campàm incàra secând dàl spînti ed livêl bâs, prôpria cumpâgn a zinquantamèla ân fà
|
a càpita spàss che nissùn a vâga atàch a chi l'ha provochê un incèndi per dèr adòs a chi l'ha dê alèrem
|
a câpita spàss c'a fàmma dal bèin per psêpò fêr dal mêl sèinza ch'ìs dègghen gnînta
|
a cherdàm d'êser un paês mò a dîr la veritê a sàm al mâsim un paesâg
|
a cherdàm èd controlêr al parôli mò i ên lôr ch'ìs contrôlen a nuêter
|
a cherdîva d'imparêe a stêr al mànd e invêci, bêda, ai hò imparê a murîr
|
a chi vînz an's'dmànda mâi s'l'âbia dètt la veritê o mêno. Quànd às prepêra e pò às fà 'na guêra àn còunta mènga chi gà ragiòun mò sôl chi vînz
|
a ch'al pensèdi che a chi èter i pèren fantasî sèinza sèins e a quî chi gnàran un quèl normêl, a ghè ànch l'idèa ed 'na lèngua cumpàgna per tòtt i agèint dal mànd
|
a ch'la sìa fèlsa per nuêter ògni veritê ch'àn rîva mènga insàmm a 'na ridûda
|
a ciacarêr in manêra c'àn's'capèssa gnînta i ên bòun tòtt, mò in pôc i sân parlêr cêr
|
a cràd che còl tèimp as e'psàm meritêr d'en n'avêr piò di guêren
|
a cràdd che al bânchi i sìen piò pericolôsi per la libertê di êsercit. Se al pôpol al lasarà mâi a càl bânchi al contrôl d'l'emissiòun èd quatrèin, prèmma cun l'inflaziòun e pò dàpp cùn la deflaziòun, al bânchi e tòtti al cumpagnî chi gnarân sò atôrn'al bânchi i purtarân vìa al pôpol tòtt quàl ch'a ghà fintânt che i sò fiô ìs catarân sèinza gnànch 'na cà, prôpria in dàl continèint che i sô vêc i hân conquistê
|
a cràdd d'aver catê quall ch'a colèga al bêsti a l'òmo sâpiens: a sàmm prôpria nuêter
|
a cràdd sinceramèint, damând a vuetêr, che al bânchi i sîen piò pericolôsi di esêrcit pròunt a la batàglia
|
a csà sêrev stêr al mànd s'àn's'hà mènga al curâg èd cumbâter?
|
a Cuba in rispêten brîsa i dirètt umân, apèrt Guantanamo
|
a cunvîn, a chi a vîn al mànd, c'al gâva 'd'l'ôc per zerchêr cun dal capèss al pôst, l'ân, i genitôr
|
a c'al dànni ag tàca fêr tòtt dô vòlti mî rispêt a i àmm, per êser considerêdi la metê rispêt ai àmm. Se Dìo vôl an n'è mènga diffìzil
|
a dàm amèint sôl a quàl ch'a v'dàmm còi nôster ôc, e acsè da quând a ghè la televisiòun a cherdàm a tòtt
|
a dàmm amèint sôl al dmândi ch'a sàmm bòun ed dêregh 'na rispôsta
|
a dègh che ûn l'è un àm solamèint chi l'è padròun 'd'la sô lèngua
|
a descàr in spagnôl cun Dio, in italian col danni, in francés coi amm e in tedàsch col mê can
|
a dir la veritê a savàm dimândi quànd a savâm pôch. Mân mân ch'a cgnussàm di quê i aumèinten ànch i dòbi
|
a dìr la veritè, dall vòlti a gh'è bisègn ed sfurmères per fèr in môd che al còsi i vâghen mî
|
a divàm lutêr per la pês mo in manêra pacìfica
|
a dôv i partî cumpâgn ài tacsi: a mòunt sò, a pêgh quàl ch'a dêv paghêr e a mòunt zà
|
a drôv mènga al parôli ed chi èter solamèint per fêrem capîr mî
|
a duvàm bataglièr cun la lèngua, per tgnìr chiêti al sô fòrmuli, i aspêt leziòs, ch'al frèsi da papagàl, insàma, tott quall ed lôfi ch'et trôv in un scritòr trèst
|
a duvàm difidêr degl'invenziòun ch'ìn serv'n'a gnînta, specialmèint si ên basêdi su la lògica
|
a duvàmm éser modèst e tgnìr a mèint che chi èter i én inferiòr a nuèter
|
a fa gnìr da trêr vìa al fât che la gèint al dè d'incô l'at dèga adrê tirând fôra dal veritê
|
a fà impresiòun vàdder i traplêr pinsêr ladèin ladèin c'a g'andrà tòt lès come l'ôli
|
à fà meno dân àn fidères mènga dal paròli piotòst che cradèrg tròp
|
a fa spêcie che a ûn c'àl dîs èd vàdder quàl c'a gnarà an ghe scâpa mènga da rèdder s'l'incòuntra ûn c'àl fa uguêl
|
a fà spêcie che al curâg fisîc al sìa achsé comûn e al curâg morêl achsé schêrs
|
a fa tòt rèdder s'às pèinsa a la môrt
|
a gavàm abàsta religiòun per udières mò mènga abàsta per vlères bèin
|
a gavàm acsè tànt in comùn coi americàn, be' a pèrt la lèngua, as capèss
|
a gavàm al Congrês piò tôgo ch'às pôsa cumprêr
|
a gavàm tòtt quânt la stàssa orìgin, a sàmm tòtt fiôl dl'evoluziòun ed l'univêrs e dàl stràlli, e quìndi a sàmm prôpria tòtt fradê
|
a ghavàm da ritruvêr al séins dàll parôli, l'è quasché quàll ch'a dév fêr un scritôr, dêr 'na mân a pulîr al dizzionâri
|
a ghavàm da stêr luntân da tòtt chi afêri ch'èt dêv màtter un vistî nôv
|
a ghâvîva ragiòun Hêgel quànd al gîva ch'imparàm da la stôria che i cristiân in'n'impêren gnìnta da la stôria
|
a ghè al chês che l'ùnic cantòun per un àm per sintîres al sicûr a sìa 'na prisòun èd mâsima sicuràzza, àn fòssa per la possibilitê èd gnîr liberê
|
a ghè dàgli ocasiòun, d'i sît e dàl situaziòun che la viulèinza e ànch al mazamèint (pròpria al mâsim ed'la viulèinza) àn pôl mènga dvintêr piò concrèta, presèint, reêl
|
a ghé dàl pôrti àl mêr ch'ìs vêren col parôli
|
a ghè di àmm che màn mân chi vân avànti coi ân i ghân i cavî sèimper piò biànc mo col côr sèimpr'uguèl, frâsch e zôven, e bòun ed bâter cun dla fòrza per tòtti qual clè bòun e bêl
|
a ghé di comunésta che st'èn n'ê mènga comunèsta alòra èt dêv êser per fòrza un fasèsta. L'è un lavôr da mât, come dîr che st'èn n'ê mènga catôlich t'ê ed sicûr un mormòun
|
a ghè di fiôr dapertôtt, per chi ai vôll vàdder
|
a ghè di giornalèsta onêst mò ànch di polìtic, onêst. Da clà vìa ch'i sên fât cumprêr i rêsten cumprê per sèimper
|
a ghè di paès pòver dimàndi orgogliòs, chi vrèvven risòlver per còunt sùo i sò problèma, mo per furtùna al multinazionèl i vòlen a tòtt i càst fèr al sacrifèzzi ed dèr 'na màn
|
a ghè di què d'an fèr mai, al dè, la nôt, in mêr o in têra, per esèimpi, la guêra
|
a ghè di zervlòun ch'ìs dân da fêr per impîr al zervêl 'd la gèint, e di êter chi àl vôden. An n'è' gnànc da dîr che 'sti ûltem i ên de piò
|
a ghè dimàndi manèri ed fèr un bùs ind l'àqua, mo per imbruchér a gh n'è sò ònna
|
a ghè do manêri per arivêr a la felicitê: fêr al sêmo, ònna, êser sêmo, cl'êtra
|
a ghé dò manêri per dîr la veritê: in camòffa o dàp ch't'ê môrt
|
a ghé dò manêri per màtter sàtta 'na naziòun. La prémma l'è cùn la spêda, la secànda col dêbit
|
a ghé dû tîp ed persòuni: al giòsti e l'ingiòsti. La divisiòun la vîn fâta dai giòst. E àn dégh êter
|
a ghè dû tîp èd televusiòun: quàla inteligèint, c'la fà di zitadèin diffìzzil da tgnîr bravê, e quàla imbezzèla, c'la fà di zitadèin fâzil da tgnîr a bêda
|
a ghé d'i sorîs ch'ìn'n'ên mèmga èd felizitê, mò i ên 'na manêra èd zighêr cùn buntê
|
a ghé d'la felizitê in di bôsch 'n'da ghé mâi andê nissûn; a ghé da pèrders in'd'na spiâgia vôda, e a ghé vétta 'n'da nissûn arîva ed cô al mêr profànd, e a ghé d'la mùsica in càll sô rumôr achsé fôrt: an n'è mènga ch'a vôija mèno bèin ai cristiân, mò a in vôij de piò a la Natûra
|
a ghè d'la gèint c'la sà tòtt, mò l'è tòtt quàl c'la sà
|
a ghè n'èstasi al mâsim in dla vètta, e che pià avànti àn's'pôl mènga andêr. Quàl c'a fà spêce l'è che st'èstasi la rîva quànd a s'è piò vîv, e la rîva in manêra èd fêres scurdêr d'êser vîv
|
a ghè sèimper dò ragiòun per fèr quèl: ònna per figùra e ònna vèra
|
a ghê seimpèr la manèra giòsta e quàla sbaglièda. Quàla sbaglièda la pêr seimpèr miòra
|
a ghè sèimper un pôc èd mattâna in d'l'amôr. Mò a ghè ànc un pò èd capèss in d'l'a mattâna
|
a ghè sôl 'na guêra che l'àmm as pôl permàter: quàla còuntr'a la sô distruziòun
|
a ghè sòl un bèin, al savèr, e sòl un mèl, l'ignorànza
|
a ghè sôl un môd per un giornalèsta èd guardêr un polìtic: da l'êlt in bâs
|
a ghè sòl un quèl c'a màtt in smanàzz in animê piò dal piasêr, al dulôr
|
a ghè sôl 'na manêra d'avêr sucês dabòun: psêr fêr a tò môd
|
a ghè sòl 'na manèra ed protèzer la sò cultùra, e l'è ed adatères a màterla in perìcol
|
a ghé sôl 'na manêra per êser sicûr èd stêr per côunt sô: tratêr tòtt come cân, a tachêr da quî ch'àgh vlàmm béin
|
a ghè sôl 'na manêra per fêr calêr al cunsòmm èd 'la drôga: legalizêrla
|
a ghè sôl 'na règola per tòt i polìtic dàl mànd: àn dîr mài quànd t'ê al guêren al stàssi côsi c'èt dî s'tê a l'oposiziòun. S't'ègh prôv, dàp at tâca sôl èd realizêr quêlo che chi êter i ân bêle catê impussìbil
|
a ghè sôl 'na strêda per fêr in môd che chi êter in vègnen mènga a savêr di nòster lìmit, e cioè àn'n'andêr mài piò in là
|
a ghè solamèint ùn problèma filosôfic da tôr sul sêri: suicidêres
|
a ghe srèv ànc da vergugnêres dal nòstri bòuni aziòun se solamèin chi èter i psêssen capîr tòtt i mutîv per fêrli
|
a ghè stè un mumèint precìs quand la mê educaziòun la s'è interàta: quand ai éra a scôla
|
a ghè un vantâg per tòtt, dàto che in'd'càl mèinter che ûn l'insègna l'impêra ànc
|
a ghe vrévv un dé, ûn e pò piò, èd câza avêrta ai senatôr
|
a ghè 'd'la gèint c'la pagarèvv per vànders
|
a ghé 'na fôrma d'energìa ancàrra piò pulîda dàl sôl, ch'às pôl rinnovêr piò che al vèint: l'è l'energìa ch'an druvàmm mènga
|
a ghé 'na manêra per capîr se un têl l'è onêst: dmandghêrel. S'àl rispànd èd sè l'è un farabulân
|
a ghè 'na mòccia èd bâl in gîr per al mànd, mò al bròt l'è che 'na metê i ên dal veritê
|
a ghò mèss zìnch minùt per 'ste disèign, mo am ghè vlù s'santàn per psèrel fèr
|
a ghò paûra che chi ebrêi i sîen cumpâgn a tòtt i sfighê. Quând i srân inzèmma a tòtt i gnarân fôra catîv impestê cumpâgn a cum'i êren sêgh quând i êren lôr a stêr sàtta
|
a gh'avàm la furtùna ch'agh'è Bush a difànder la democrazìa
|
a gh'è dla gèint acsè puvràtta ch'la g'ha sol di sòld
|
a gh'è na manèra per mantgnìres in fòrma: magnèr quall ch'a vrèm lasèr lè, bàvver quall ch'ans piès brisa e fèr quall ch'an fàm mènga vluntéra
|
a gh'é n'êrma ch'l'a fà piò dân ed la calònnia: la veritè
|
a gh'è piô da vergugnères a difidèr d'i amîgh piotòst che a lasèr chi'is frêghen
|
a gh'è quèl ed tremànd in dall fât che apèina l'àmm l'ha inventê na mâchina cla psèssa fêr al sô lavôr pròpri alòra l'àbia tachê a patîr la fâm
|
a gh'è quelchidùn ch'an gla chèva ménga a supurtèr al silèinzi perché as sèint tròpa cagnèra déinter
|
a gh'è sòl onna tendèinza in dall cìnema dal dé d'incô: fèr di gràn sòld
|
a gh'è tant ed cal lêz che nissùn al pôl èser sicùr d'en finìr mènga impiché
|
a gh'ho mèss vìnt ân prèmma ed capîr ch'am calèva la stòfa dal scritôr, però an n'ho mènga psû dêrgh a môcc per vìa che al ch'al pûnt ai èra dvintê 'na celebritê
|
a gh'la cavàmm a gustêr al savôr èd la vètta sôl al pûnt ch'an's sintàmm piò ublighê a avêregh un destèin
|
a giàm sé ai afêri cun la cultûra, mò nò a la cultûra d'i afêri
|
a giàmm chi ghên dô tîp èd sogêt poêtic: quîchi ên bòun d'inventêres dàl fôli e quî chi ên pròunt a cràddergh
|
a gnàm al mànd come di prìnzip e po' la civilazaziòun as fa dvintèìr cumpàgn a i ranòcch
|
a gnarà al dè che as giudicarà chi ha mazè 'na bèstia cumpàgn s'l'avèss mazè un cristiàn
|
a gnarà càl dè che a turnaràm a êser dàl persòuni e mènga sôl di êbrei
|
a gnarà ch\'al dè che al figûri i ciaparân al pôst èd chi àmm, ch\'in gh\'avrân piò bisèign d\'êsergh mò sôl èd guardêr. Tòtt nuêter àn sràm piò di di êser vivèint mò di osservadôr
|
a gnarà mèno prèmma l'ària o al petrôli?
|
a gò di gòst da frè. Amm cuntèint dal mìi
|
a gò vôia solamèint d'n'avêr vôia èd gnînta
|
a gò 'na memôria perfêta per dimentichêr
|
a guardarò tòtt i sît cumpâgn s'i fòssen mìo, e i mìo cumpâgn s'i fòssen ed tòtt
|
a g'armâin a sintîr 'd'la legalizaziòun èd l'abôrt, per vìa che, cumpâgn a dimândi gèint, a sûn 'd'l'opiniòun ch'a sìa legalizêr al mazamèint
|
a la fîn quàl ch'a còunta in d'la vètta l'è catêres bèin in mêz a chi êter
|
a la gèint agh piês piò èd tòtt impicêres di lavôr in d'ìn ghèintren un azidèint
|
a la gèint ìgh fân tànt èd chî sondâgg che a la fîn in sân gnànc piò cum'i la pèinsen
|
a la lêvra àgh piês la pulèinta. Acsè a dîs al côg
|
a Las Vegas ìs duvrèvven uffànder d'êser paragonê a Wall Street. A Las Vegas chi zôga al sà quêli probabilitê al ghà èd vînzer. A Wall Street àl probabilitê i ên tòtti imbruiêdi mèinter às zôga
|
a lêz ànch di lèbber, dimàndi lèbber, mo a impêr depiò dalla vètta. A ghè, però, un lèbber ch'al m'ha insgnê dimàndi, intànd al vocabolàri. Diomè, al vocabolàri am fà murîr. Mo am fà murîr ànch la strêda, cumpàgna a un vocabolàri grandìsim
|
a me àm piês ciacarèr. Am càpita spàss èd ciacarêr dapper mè, tànt per ascultêrem parlèr. Oh dal vôllti a fâg di ragionamèint acsè inteligèint ch'àn capèss gnànca mè s'aihò dètt
|
a mè, in fànda, dàl fôto an m'n'in frêga prôpria gnìnta. Quàl ch'a vrèvv l'è tôr al vôl un secànd ed realtê
|
a mitàm insàmm un'esistèinza cun quàl ch'as arîva: a mitàm insàmm 'na vètta cun quàl ch'a dàm a chi êter
|
a m'indespiês c'àn's fâga mènga pchê a bàvver l'âcqua: cum'a srèvv bòuna
|
a m'insànni cumpâgn a Picasso d'avêr tànt èd chi sôld da psêr tirêr avânti sèinza pinsêr cum'un puvràt
|
a parîva che al mànd al fòssa divîs in bòun e catîv. I bòun i durmîven miî... e invèce i catîv a parîva ch'ìs'la gudèssen de piò a stêr desdê
|
a pèins, dòunca a sûn
|
a pôrt dèinter un pês c'àl me schèzza: al pês dàl riccàzzi c'àn n'ho mènga dê a chi êter
|
a pôs cumoatîr la fôrza brûta mò la ragiòun brûta l'è prôpria insoportâbil
|
a preferèr ann'immiscerèm mènga in di mê afèri personèl
|
a preferèss dèr fastèddi cun la veritê piotòst che fêr tòtt cuntèint col lisièdi
|
a propôsit èd valôr: i sôld i'tgnàm in cassafôrt, i insànni in un cassàt
|
a psâm fermêres s'andàmm al'êlta, mo mai a la bâsa
|
a rêgola un facchèin l'è divêrs da un filôsof mêno che un mastèin da un levriêr. L'è per vìa d'la divisiòun dal lavôr ch'a ghè gnû un abèss tra l'ûn e l'êter
|
a sàm adrê a imparêr a là pêz che i urganîsem ch'i dèsfen l'ambièint ìs desfân ànca lôr
|
a sàm dvintê tòtt quàl c'avàm combatû a vînt ãn
|
a sam fat d'una roba uguéla a quàla c'la forma i insànni
|
a sam la nostra memoria, ch'al muséo quési insugnê fat ed formi ch'i cambien seimpér, 'na môcia ed spèc' ratt
|
a sàm quàl ch'a fàm fînta d'êser: quìndi a duvàm stêr atèinti a quàl ch'a fàm fînta d'êser
|
a sàm quàl ch'a fàm per cambiêr quàl ch'a sàm
|
a sàm qual c'a fàm dimàndi vòlti
|
a sàm tòt cundannê a êser cunfinê in d'la nòstra pêla, e a vètta
|
a sàm tòtt uguê ed fròunt a la lêz, mo mènga per chi gà la funziòun ed fêrla rispetêr
|
a sàm tri vôlti piò sgnòr di nòster vècc, mo sàmmia anch altretànt piò cuntèint?
|
a sàmm inzèmma a un trêno c'al và ai tersêint, an savàmm mênga in dàs purtarà e pò, un particolêr importânt, as'sàm acôrt c'an ghè mènga al machinèsta
|
a sàmm tòtt cunvînt che l'àmm, che in'dàll mànnd l'è l'amimêl ch'àl fà piò dân, al pôsa cmandêr tòtt chi êter, ch'a pêra ch'ìgh sîen sôl per dêregh da magnêr, da cuacêres, e per fêres torturêr e sterminêr
|
a sàmm tòtt di diletânt. La vètta l'è achsè cûrta ch'ans pôl brîsa fêr mî
|
a sàmm tótt dimàndi ignorânt, mò mènga tòtt per i stàs quê
|
a sàmm tòtt rassegnê a la môrt, mò l'è a la vètta ch'àn ghl'la cavàm mènga ed rassegnêres
|
a savàm tòtt che un quêl l'è impussìbil da fêr, pò arîva ûn c'àn'n'àl sà mènga e al'l'invèinta
|
a scrèvv mài al me nàmm sò i lèbber c'a còumper sôl dàpp c'ai ho lêt, perché sôl acsè a pôs dîr ch'i ên mê
|
a se cgnàss subbèt un êsen per vìa ch'l'è pròunt a murîr per un'idèa. A se cgnàss subbèt ûn ch'al ghà dal capèss perché l'è pròunt a campêr cùn umiltê per 'n'idèa
|
a se dvéinta zôven a s'sânt'ân. Purtrôp, l'è prôpria têrd
|
a se sbàglia tòtt s'as vôl cuntrastêr la lèingua c'as drôva cùn al regòli ed gramàtica
|
a se scurdàm in prèssia dal nòstri còlpi s'a li cgnusàm sòl nuèter
|
a sé's'capèss mî s'às pêrla dal lèngui divêrsi
|
a spêr solamèint d'èn dvintêr mènga acsé vêc da dvintêr un bigôt
|
a stàm tòtt in dàl côr èd la têra - trapasê da un râz èd sôl: e l'è sîra subbèt
|
a stè mànd in's fân mènga i sôld con quall ch'as guadâgna mo cùn tòtt quall ch'a s'impèra a fêr a mêno
|
a sún arivê a la conclusiòun che la plìtica l'è un quêl tôp sêri per lasêrl in mân ai polìtic
|
a sûn circundê da prêt ch'ì vân avànti a dîr che al sô rèign an n'è mènga de 'stè mànd, mò intânt i còchen tòt quàl c'agh rîva a tîr
|
a sûn comunèsta, se Dio vôl
|
a sûn cunvînt che per fêr na bòuna traduziòun a sìa indispensâbil avèr capî l'originêl, mò per fêr quàst t'gh'ê d'avêr esperièinza dal mànd, quàll vêra: t'en pô mènga limitêret a traplêr col parôli
|
a sûn d'acôrd a stremnêr in mêz a la gèint a ài'animêl di batêri preparê a apôsta, dal mòffi... per ruvinêr i racôlt, màtt'r'in gîr l'antrâce per cupêr i cavâi e al bestî, e la pêste per fêr fôra mènga sôl di intêr esèrciti mà ànch tòtt quî chi stân in'd'na regiòun c'la sìa grânda
|
a sûn favorèvol a legalizêr al drôghi. Secànd al mê pensêr, se ûn às vôl mazêr al ghà tòtt i dirètt èd fêrel. I dân piò grôs chi vînen da la drôga i ên per vìa ch'l'è illeghêl
|
a sûn lébber dabòun solamèint se tòtt quî ch'a ghò dintorê, chi àmm e ch'àl dànn, i ên lébber cumpâgn a mé
|
a sùn per la liberalizaziòun dla dròga. Al motìv l'è sòl ùn: an me và mènga la màfia
|
a sûn per liberalizêr la drôga… perlomêno in dàl spôrt
|
a sûn per rispetêr la lêz, sèinza scurdêr ch'là và druvêda per protêzer i piò dèbol
|
a sûn piazzê a cavâl d'un àm, cun tòtt al mê pês, tànt che quêsi ang fâg piò tirêr fiê, mò listàss a l'ôblig a purtêrm in gîr, e in càl mèinter a zêrc èd cunvînzer mè e tòtt chi êter c'àm fà tânta cumpasiòun, e a dâg da vàdder c'a vrèv, col côr in mân, fêr quêl per fêrel stêr mî, in tòtt i môd. Fôra che gnîr zà da la sô schèina
|
a sún preocupê, perché a tâc ad avêr dai idéi ch'àn sún ménga d'acôrd
|
a sûn pròpria cunvìnt che da la rivoluziòun i pòlen gnìr fòra i prinzèppi dla lèz
|
a sûn sèimper dacôrd cun quî ch'i hân studiê, s'i ciacâren per prèm
|
a sûn sôl 'na persòuna ch'la tîra sò un giaròun per guardêr ch'sa ghé sàtta. An n'è mènga còpla mìa se ôgni tânt i sèlten fôra di màster
|
a sûn stêda in un lunâri mo an sûn mai arivèda in oràri
|
a sûn un àmm cun tòtt i lìmit d'la mê generaziòun. Ma àn'n'hò mâi dèt quàl c'àn vlîva mènga dîr, ànc s'àn n'ho mènga sèimper dètt quàl c'a vlîva dîr
|
a sun utimésta sùl pesimîsem c'a gnarà
|
a sûn 'na pêrt ed tòtt quàl ch'ai hò catê làng a la vìa
|
a s'hà da êser infedêl mo mènga sleêl
|
a s'intàna in dall lavòr chi n'gh'ha gnìnta ed mî da fèr
|
a tânt agh piasrèvv an paghêr mènga al tâsi, mò sôl i sgnôr igh'la chêven, i puvràtt i gân da savêr ch'a tàca a lôr paghêr ânc per chilôr
|
a tògh al mànnd per qualch'l'è, un palcsênich indôve ognûn al ghà da recitêr la sô pêrt
|
a tòtt àgg piasrèv campêr dimândi, mò sèinza dvintêr vêc
|
a tótt cal dànn agh piasrèv an pinsêr mâi ed fêr i côren; mò catêr un àmm ch'an s'i mèrita ménga l'è 'na gâra dûra dabòun
|
a tòtt i americân chi vôlen dvintêr presidéint igh duvrévven, a nês, vietêr èd pruvêregh
|
a tucò anca a lò, cumpàgn a tòtt, ed vìver in un perìod diffìzil
|
a un zêrt pùnt per fêr in môd che quêl al tôrna a funzionêr bisègna rischiêr èd pêrder tòtt
|
a ve dmànd scusa s'av dìàgh dal vò ma an ve cgnàss mànga abàsta bèin
|
a vlàmm bèin a la vètta mènga per vìa ch'a sàm abituê a la vètta, mò perché a sàmm abituê a vlêr bèin
|
a vlìva arivèr a la perfeziòun mo ai hò desfàt qual ch'andèva bèin
|
a vòi fêr têg quàl ch'a fà la primavèra cun al srêsi
|
a vòi fêr 'na dedica ai mê nemîg, chi m'àn dê 'na gròsa màn per la mê carêra
|
a vòi pôc, e càl pôc ca vòi al vòi pôc
|
a vrèvv che i ât èd môrt èd tòtt i cristiân i fòssen scrètt in dla lèngua cumpâgna a l'ât èd nàscita
|
acsé come al lisièdi di amîgh is pòrten fôra strèda, i cunsèlli e al bravèdi di nemîgh is pôlen dêr 'na màn
|
acsè còme 'na giurnêda spêsa bèin la pôrta un bêl sàn, 'na vètta spêsa bèin la pôrta 'na bêla môrt
|
acsè cum'an'm'sûn mènga dê pinsêr per gnîr al mànd, a m'n'in frêga gnìnta ed murîr
|
adêsa a sàm sicûr che un guêren in mân a la finânza organizêda l'è pericolôs cumpâgn a un guêren in mân a la malavétta organizêda
|
adêsa aihò capî al segrêt pèr fêr mijòr i agêint: gnîr sò al'ària avêrta, magnêr e durmîr ed cô a la têra
|
adèsa basta cun la droga in dall sport: tacàm a cavèr i contròl
|
adèsa po' basta, tasî mo! Sò la màn chi vôl resuscitèr e un pàs avanti chi vôl turnèr zòven
|
ag avàm ménga piò ed dés minùt per màtter in pràtica n'idea, prémma ch'la torna in dal mànd di insànni
|
ag calèva sôl un difêt per èser perfêta
|
ag dèv tgnîr adrê per fòrza, a sûn al sô càpo
|
ag dev'êser quel c'an va mènga in dal lavòr, altrimèinti i padròun i l'avrèven bèle cuchê
|
ag gh'è bisègn d'un nèmîgh e d'un amîgh per cazèret na zacagnèda cum'as dèv: un per sparlèr ed tè, e clèter per gnirtl'a dîr
|
àg vôl dàl tèimp, mò dimàndi tèimp, per êser zôven
|
àgh vôl un bêl savêr per capîr sa sàm ignorânt
|
agli idèi i ên piò fôrt dàgli êrmi. S\'àn lassarèven mâi ch\'i nôster nemîgh i ghavèssen gli êrmi, perché a duvrèvvem lassêre tgnîr dàgli idèi?
|
agò biséign ch'i gh'âven biséign ed mè
|
ah, sa fòssa bòun ed scrèver la meravìa di tô òc
|
ai àm fât in prêsia a sminghêr al téimp quând ai êren nuêter a emigrêr
|
ai àm globalizêal cìrco mo mènga al pân
|
ai êra anticomunèsta quànd'a ghêra i comunèsta
|
ai ho bisègn ed sintìr per mê mèdra al stàss rispèt ch'a mèrita un ideél
|
ai ho ciapê da l'àlcol piò èd quàl che lò l'ha ciapê da me
|
ai ho fât al piò grôs pchê c'has pòsa fêr: an sûn mènga stê felîz
|
ai ho fât n'acôrd per stêr in pês col tèimp: lò an me còr mènga adrê, e me an scâp mènga, mò un dè às cataràm
|
ai hò fât n'aparoziòun a la Madànna
|
ai hò imparê a druvêr la parôla 'impussìbil' cùn la mâsima prudèinza
|
ai hò imparê che n'a vètta l'àn vêl gnînta e che gnînta a vêl 'na vètta
|
ai hò pasè la vètta a cunfirmèr la règola
|
ai ho sèimper pinsê che s'a ghè in dàl mànd un pôst c'àn gà mènga al râzi, bèin, l'è prôpria l'Itâlia: difâti al nôstri antenêdi i ghân avû trôpi ocasiòun èd fêr bèin
|
ài idêi i ê piò potèinti dagli êrmi nucleêr
|
ai mê tèimp ìn ghêren mènga i bes'sèller e 'lôra àn se psîva mènga prostituîres. An ghêra gnànc un cân dispôst a paghêres cumpâgn al scarciâni
|
ai piò importânt incrôs èd'la vétta an ghé gnanc un segnêl
|
aiò vlù bèin, i m'àn vlù bèin, al sôl al m'hà carezê la ghègna. Oh, vètta! Ant tàca dêrem gnînta! Vètta, a sàm pêra!
|
al barriêri i sêrven sôl a fêr i pôpol piò puvràtt, e a fêr in môd ch'i s'ôdien a môrt, parlând in n'a léngua ch'àns capéss gnìnta èd spâzi vitêl, èd cumplicaziòun d'la geografìa insàmm a la polìtica, e pò zà a dêr adôs, catîv impestê, a i immigrê furastêr cumpâgn chi fòssen di lebrôs, e che fêr che ciascûn pôpol al fâga per sô còunt, isolê, 'nveci che purtêr misêria e fastèddi, a purtèssa riccàzza e potéinza
|
al bèin al pôl tgnîr bôta al batôsti, al mêl nò
|
al bèin pùblic l'è la sàmma ed dimàndi mèl privè
|
al bêl di modê l'è c'a ghè 'na bêla sèlta
|
al bêl d'la democrazìa l'è prôpria quàst: tòtt i pôlen parlêr mò an ghè mènga bisèign d'ascultêr
|
al bêl d'la guêra l'è che tòtt i chmandânt dal squèdri d'asasêin i fân bendîr al bandêri e pò i fân afidamèint a nôster Sgnôr prèmma ed tachêr a masacrêr al prôsim
|
al bès l'è un espedièint genièl per an fèr mènga dir ai ambròs tròp stupidèdi
|
al bisègn an gà mènga dàl lêz
|
al bòun giornalîsem al pôl e al ghà da musghêr tòtt al mân chi s'azêrden a dêregh da magnêr
|
al bouni manèri i èn per i cristiàn cum'al calòr per la zîra
|
al busî i ên na pêrt indispensàbil ed la vìa c'la pòrta a 'na vètta supurtàbil
|
al busièrd al ghà da tgnîr in'a'mèint, s'al vôl ch'igh dâghen a mèint, ed cuntèr solamèint al ciavèd nesessàri
|
al cadèini dal matrimôni i ên acsè pesânt che per purtêri agh's vôl in dû, e dall vòlti anch in trî
|
al capèss al rîva a la fîn quând a ghavàmm di insànni acsè importànt ch'a s'i scurdàmm in d'cal mèinter ch'agh curàmm adrê
|
al capèss an stà mènga in dal butèr zà i'idòl, mo in dal tirèren mènga sò
|
al capèss an's'fà mènga dvintêr sôl piò quadrê, mò ànch piò pericolôs
|
al capitalîsem l'è al pegiôr nemîg ed l'umanitê
|
al capitalîsem l'è macagg in régola d'i sgnòur
|
al castîg per un mazamèint l'è bêle in d'l'avêrel fât; al castîg c'a dà la lêz l'è un depiò
|
al castìgh al fà dvintèr piò bòun al castigadòr
|
al castigliân l'è la lèngua universêl d'i indiân americàn
|
al ciàchri i pòrten a quel solamèint se qui chi i fàn i èn di tìp pròunt a tgnìres i pròpri dòbbi
|
al cìnema, dmànd la pitùra, 't'fà vàdder quàl c'àns'vàd mènga
|
al comerciânt al ghà sèimper c'la religiòun, in tòtt al mànnd
|
al compromès l'è l'êrt èd spartîres 'na tôrta in manêra che ognûn al cràdda ch'agh sìa tuchêda la fàtta piò grôsa
|
al compûter al ghà ànch quêl ed disumân, perché dàpp che l'è stê programê cum'às dêv e fât partîr al ghà un comportamèint prôpria onêst
|
al comunîsem l'è la pûra unitê èd l'àmm cùn la natûra, prôpria la resureziòun 'd'la natûra, al naturalîsem fât per l'àmm e l'umanêsim fât per la natûra
|
al conferèinzi per al disârem in ên d'l'esercitaziòun àntinzàndi di piròmani
|
al consèins l'è quând i ên tòtt d'acôrd in dàl dîr insàm quêl che nissûn personalmèint agh cràd dabòun
|
al côrdi ch'i lêghen al rispêt di ûn per chi êter i ên, èd règola, dal côrdi èd necessitê
|
al cristiân l'è la Têra ch'la camîna
|
al cristianèsim l'ha fàt sòl dàl bèin a l'amòr per via ch'la fàt dvintèr un pchè
|
al crìtic l'è un àmm sèinza gâmbi c'l'insègna a chi êter a còrrer
|
al cunvinziòun, piò incàrra dal busiî, i vân còuntr'a la veritê piò che tòtt al rêst
|
al curâg l'è la paùra d'êser considerê un vigliâc
|
al curâg l'è quàl ch'àgh vôl per tirêres sò e parlêr. Mò agh vôl dàl curâg ànch per màtters a sêder e ascultêr
|
al dànni i fân dabòun qual ch'i dîsen, al zèint per zèint, mò chi àmm ìs fêrmen al zinquânta
|
al dànni i sèlten sèimper fôra cumpàgni ai insànni d'in di desvìnen
|
al dè d'incô chi zôven i pèinsen che i sôld i sîen tòtt, e pò quànd i cràssen i vàdden c'l'è vêra
|
al dè d'incô i àmm ed làttra i duvrèven piò che mai semnêr di dòbbi, mènga arcòier dal certàzzi
|
al dè d'incô l'economìa mondièl l'è un grandìssim casinò
|
al dè d'incô l'istruziòun superiôra l'è cumpâgna a quêl depiò d'un asîl per di putêin cersû èd fantasìa indôve ogni tânt a ghè, prôpria per chês, un quèlch tîp d'insegnamèint ch'èd sôlit al còunta câsca e pò blèsga
|
al dè d'incò qual ch'a pòrta piò violèinza in dal mànd l'è al guèren americàn
|
al dè d'incô, seinza considerèr al tabâc, l'àlcol e la televisiòun, la drôga l'è proibìda, ma i nòster fiôl i la pôlen catèr éd cô da la scòla
|
al dêbit pûblic l'è grând abâsta per badêres dapperlò
|
al destîn d'ùn pôpol la dipànd dàl condiziòun 'dla sô gramàtica. An ghè srà mài 'na gràn naziòun sèinza 'na lèngua cum'às dêv
|
àl diêvel adêsa al s'è fât piò fûreb, às tèinta s'às fà di sgnôr, mènga di puvràtt
|
al dièvel l'è propria un otimèsta s'al pèinsa ed psèr pegiorèr chi amm
|
al digitêl l'è fêr parêda, l'è l'eficèinza. Mò la chêrta l'è la gudûria dabòun
|
al dissèins l'è la manèra piò bêla ed vlèr bèin al tô paês
|
al divôrzi, ûn come cl'êter, l'è 'na pêza inzèma a un quêl finì mêl. La batâia per al divôrzi l'è sorpasêda. A sà da cumbâter prôpria al matrimôni
|
al dmàndi ch'ins dàn mènga na rispòsta mèinter chi v'nen fòra, in gh'l'avràn mài, 'na rispòsta
|
al dô parôli piò bêli èd la lèngua inglêsa i ên 'assègn alleghê'
|
al dòbbi an fà mai piasèr mo la sicuràzza 'sagerèda la fà murìr dal rèdder
|
al dòbbi l'è òn d'i nàmm d'l'inteligèinzia
|
al drôva bèin al tèimp un che an sta brîsa a impicères ed quall ch'al fa, al dìs o al pèinsa quall ed fiànch, mo piotòst al ragiòuna su quall ch'al fa lò, in mòd ch'al sìa giòst e adeguè
|
al dulòr, ch'a màza al dulòr, al fà da medsèina
|
al dvèr l'è quall s'aspetàm chi faghèn chi èter
|
al dvèr pià nòbil per un cristiàn l'è protèzer i animè da la crudeltè
|
al fàbrichi d'èrmi dâni na mân a cumbàter la disocupaziòun?
|
al fanatîsem l'è càl lavôr c'at fà ardupiêr i sfôrz quând èt t'ê scurdê d'l'obietîv
|
al fàscino: la manêra per sintîres dîr ed sè sèinza avêr fât gnànc 'na dmânda
|
al fàt d'andèr in cèsa an t'fà mènga dvintèr un cristiàn acsè come andèr in garàg an t'fà mènga dvintèr 'na màchina
|
al fîn al giustìfica mêz, bàsta che pò agh sìa un quêl ch'a giustìfica la finalitê
|
al fîn al sta in di mêz, come l'èlber in dla smèinza
|
al fìsic, se un agh tìn adrè, al pól durèr anch tótta la vétta
|
al fudbàl as dèv liberèr dal farmaciì e dai uffèzi finanziàri
|
al fudbàl l'è acsè popolêr perché ànch la stupidèra l'è popolèr
|
al fudbòl al tâca a êser 'na bêla bâla achsè cum'i'la còunten in râdio e televisiòun
|
al funzionamèint 'd'la stupidêra: i quatrèin i mòten la fedeltê in infedeltê, l'amôr in ôdi e l'ôdi in amôr, la virtù in vèzzi e al vèzzi in virtù, al sêrev in padròun e al padròun in sêrev, la stupidêra in capèss e al capèss in stupidêra
|
al furastêr l'è dèinter a nuêter. Quànd a scapàm da lò o agh dàm adôs, an fàm êter che lutêr còuntra quàl c'a gavàm dèintr'a la tèsta
|
al futbòl an n'è mènga 'na questiòun èd vètta o èd môrt, mò l'è un quêl dimàndi piò importânt
|
al futbòl l'è al rèign d'la lealtê di àmm druvêda all'avêrt
|
al futûr d'i putêin l'è sèimper incô. E'dmân a srà bêle têrd
|
al futûr l'è ed quî ch'i s'adân dal possibilitê prèmma ch'i dvèinten cêri a tòtt
|
àl futûr l'è l'ùnica proprietê che i padròun i dân vluntêra ai schiêv
|
al gâl al cânta perfîn la matèina dal dè c'al finèss in padêla
|
al gâs l'è n'êrma piò misericordiôsa ed'na bàmba potéint, e al fà in môd che al nemîgh l'acêta 'na decisiòun cùn mêno môrt che cùn di êter azidéint da guêra
|
al ghàa tòtt al virtù ch'ìn me piêsen ménga e gnànch'ûn éd chi vézzi ch'ìm piêsen da mât
|
al giornalîsem al stà a la stôria cumpâgn a 'na trôia a 'na dànna per bèin
|
al giornalîsem l'è sôl l'êrt d'impîr dàl spâzi biânc
|
al giurnalésta al fa piò parêda s'al ghà prêsia. Al scrèv pêz s'àl ghà dal tèimp inânz
|
al guêren l'è l'ùnica bêrca c'la pêrd in zèmma
|
al làbber l'è ònna dèhli ocasiòun èd felizitê ca ghavàm nuêter cristiân
|
al làcrimi i èn al sègn che al giâzz ed l'àlma as desfà
|
al lavòr al scùrta al giurnèdi ma al slànga la vètta
|
al lavôr as pòrta vìa trî bêli bôci: la nôia, al vèzzi e al bisèign
|
al lèbber al srà la salvàzza ed l'umanitê
|
al lèbber in da ghêra scrètta tòtta la scièinza àl ciamêva aiût per an'n'êser rusghê dàl pòundegh. E intânt al pòundegh às la ridîva
|
al lèbber piò importânt per un comunèsta come mè l'è la Bìbbia
|
al lèbber svilòpp 'd'ognûn l'à la cundiziòun per al lèbber svilòpp èd tòtt
|
al lêzi i èn dal tralèdi ch'al màschi piò gràndi i sfànden mèinter ch'al cîni igh rèsten lighèdi
|
al linguag l'è na pèrt dall noster organìsem e po' gnanch mèno cumplichèda
|
al linguâgg l'è un'êrt anònima, fâta da tòtt e sèinza savêrel, al risultê d'la fantasìa ed mijêra ed generaziòun
|
al livêl èd civiltê 'd'na societê às capèss s'ìs vân a vàdder al sô prizòun
|
al magnêr piò pericolôs l'è la tôrta nuziêl
|
al malintès l'è la manèra piò comùn d'avèr di rapòrt cun chi èter
|
al mànd a ghè sôl un quêl, pêz dàl fât che la gèint la pêrla èd tè: che la gèint l'àn pêrla mènga èd tè
|
al mànd al duvrèvv rèdder de piò, mò dèpp avêr magnê
|
al mànd al va inànz per vìa ed chi quê impusibbìl chi dvèinten vêr
|
àl mànd an n'è mènga vêra, mò l'è 'na realtê
|
al mànd di criminê an n'è èter che l'ètra ghegna (spòrca) dal dòllaro
|
al mànd i èn dû i quê ch'is pòlen ciamèr tragèdi: an cavèrgla mènga a arivêr in d'às vôl, opùr, al contràri, arivèregh
|
al mànd lè fât cumpàgn a una manèra ed parlêr, che pò lè furmèda come qual ch'et ghè in dla tèsta
|
al mànd lìè destinê a dvintêr sèimper piò cômic, ècco al mutîv per cui i umorèsta i ên i prèmm àmm dal futûr
|
al mànd l'è divîs tra quî ch'in dôrmen mènga perché i ghàn fâm e quî ch'in dôrmen mènga per la paùra ed quî ch'i ghàn fâm
|
al mànd l'è pîn ed lèbber meravigliôs c'àn lêz nissûn
|
al mànd l'è prôpria 'na gâbia ed mât
|
al mànd l'è 'na prisòun in d'l'è prôpria mî stêr in cêla d'isolamèint
|
al mànnd al srév béin un pôst piò tranquèll s'a fòsen tòtt di sêinza Dio
|
al mànnd an n'è mènga un spetâcol, mò un câmp èd battàglia
|
al mànnd l'è testimôn d'ûn crìmin tremànd còuntra l'umanitê ch'às fà a Gâza, 'n'dûv'i ghên un miliòun e mêz èd desgraziê prisunêr sèinza psêr savêr gnînta èd quàl ch'a sucêd fôra. A ghè tòta 'na naziòun maltratêda brutalmèint
|
al matrimôni l'è cumpàgn ai fònz: ûn às'n'acôrz trôp têrd si ên bòun o velenôs
|
al matrimôni l'è la càusa principêl dàl divôrzi
|
al matrimôni l'è un scâmbi èd catîv umôr èd dè e èd catîv udôr èd nôt
|
al matrimòni, in d'la vétta, l'è come un duèl pròpria in mèz al combatimèint
|
al matrimòni: 'na formalitè c'ag vôl prèmma ed dmandèr al divòrzi
|
al mê futûr al tâca quànd am lêv la matèina. Tòtt i dè a trôv quêl d'interesânt da fêr in dla vètta
|
al mè gât al fà quàl c'àm piasrèvv fêr a mè, mò cùn mêno leteratûra, s'intànd
|
al mê prinzèppi l'è druvêr solamèint dal paròli chi migliòrinen al silèinzi
|
al mêl c'a fàmm an's pòrta mànga tànt ôdi e ostilitê quànt al nòstri bòuni aziòun
|
al merchê l'è un pôst 'n'dòve tòtt ì ghàn la libertê d'imbruiêres l'ûn cùn cl'êter
|
al mîor argumèint còuntra la democrazìa l'è 'na partîda al ciàchre ed dû minût cùn l'eletôr mêdi
|
al mî'd'la vètta an zêrca mènga, às câta
|
al motîv principêl d'i problêma i ên al soluziòun
|
al motîv principèl per cui l'è chersûda l'ignorànza generèl l'è al fàt che tòtt i sân lèzer e scrèvver
|
al m'ha sèimper fat spèce pinsèr al giravolti da mat ch al fa un fiómm per pasèr sàtta a tótt chi pòunt
|
al nâdri i fân i ôv tòtti quêti. Càl galèini, invece,i starnâzen da mât. Csa sucêd? Che in tòtt al mànd is mâgnen i ôv ed galèina
|
al naziòun piò grândi i sên sèimper cumpurtêdi da delinquèinti, e cal cîni da scarciâni
|
al nemîgh al mêrcia dinânzi a nuêter
|
al nòster grànd e magnìfic caplavòr l'è stèr al mànd cum às dèv. Cmandèr, acumulèr, costruìr, i èn di què da gnìnta
|
al nòster sistèma econômic l'è na mâchina universêl ch'la ruvîna l'ambièint e la prodûs milòun ed desgraziê che nisûn vôl a mân
|
al novànta perzèint di polìtich i ruvînen la reputaziòun èd cl'êter dês perzèint
|
al nuvàntanôv perzèint èd 'na creaziòun l'è rôba cupiêda, sòun o pinsêr. L'è 'na ruberìa c'às fa quêsi sèinza savêrel
|
al paròli ch et drôv per descrévver la realtè i dàn vétta a la realtè
|
al paròli chi ên su la bàccca ed tòtt in fân che declasêr la lèngua
|
al parôli chi ofànden i n'ên c'àl bacaiamèint d'la nôstra ignorânza
|
al parôli i ên cumpâgn àl munêdi, che ònna la vêl come tànti e tànti in'in vêlen mènga ònna
|
al parôli i ên importânti si ên pôchi
|
al parôli i èn tòt qual ch'a gh'avàm
|
al parôli i gân al valôr c'agh dà chi 'scôlta
|
al parôli in n'èn mènga inventêdi dai profesoròun srê déinter l'universitê, mò da la gèint, per strêda. Quî chi fân i dizionâri i li câten quèsi séimper trôp têrd, per màterli imbalsamêdi in ôrdin alfabêtic, e quêsi sèimper prôpria quànd in vôlen piò dîr quàll chi gh'iv'n in mèint i autôr
|
al paròli piò antìghi e cùrti, 'sè' e 'no' i èn quàlli ch'ìt dàn piò da pinsèr
|
al parôli piò bêli in n'ên mènga 'àt vòi bèin', mò 'l'è benègn'
|
al passê an n'è èter che un pròlogh
|
al patatèini frètti i ên ònna d'l'invenziòun piò spirituêl dla genialitê di parisèin
|
al patriotîsem l'è la cunvinziòun ch'al tô paês al sìa al mijòr sol per vìa che t'ghè nê tè
|
al patriotîsem l'è la pasiòun meno fúrba
|
al pchê piò grand l'è quall d'èser nê
|
al penitèinzi i sêrven a fêr paûra a quî ch'ìn ghân mènga intenziòun ed fêr ci pchê
|
al pensèdi i èn com'al pòllghi, i sèlten da na persòuna a ch l'ètra, mo in bèchen mènga tòtt
|
al pensér al va all'indrê, i ogèt i vìnen avànti
|
al pentimèint l'è màtters bèin in têsta d'èn lassêr mènga di sèign èd quàl t'ê fât, la prôsima vôlta
|
al perìcol an vîn mènga da quàl ch'a savàmm mò da quàl ch'a cherdàmm ch'al sîa vêra e invêce an l'è mènga
|
al perìcol piò grànd ind'la vètta l'è tôr tròpa misùra in d'i lavòr
|
al periòd ch'a sè piò pesimèsta l'è a zìrca vintiûn ân, quànd às tèinta per la prèmma vòlta a trasfurmêr i insànni in realtê
|
al persòuni ch’in rèden mai sicuramèint in n’èn brìsa séri
|
al persòuni piò fâcil da tôr per al nês a sàmm prôpria nuêter stàss
|
al persòuni zivîl in pôlen mènga fêr dàl sêss cum'às dêv sèinza l'amôr
|
al pesimîsem al zèintra cun la ragiòun; l'otimîsem cun la volontê
|
al piasêr an n'è êter che un dulôr dôlz da murîr
|
al piasèr dabòun piò fòrt ed la vètta l'è quàl ch'as pròva in dl'ilusiòun
|
al piasêr ed vìver sèinza soferêinza al vêl 'na vètta sèinza piasêr
|
al piasêr, quàl vêra, l'è al disprêz d'i piasêr
|
al pinsêr al môr in bàcca
|
al pinsêr l'è al risultê dal linguâg
|
al pinsèr l'è cumpàgn a un granlèin ed sàbia in d'i manàgg d'i padroùn
|
al piò bèl afêr d'i sgnôr l'è la guêra frà puvràtt
|
al piò grând purtatdôr èd violèinza dàl dé d'incô: al mê guêren
|
al poêta al vêl tânt quânt la sô poesìa piò bêla
|
al poeta l'è cumpàgn al nòbil prìnzip ch'al s'in frèga dla tempèsta e a sla rèd dl'arzer; e po dàpp, esiliê in tèra, in mèz ai tomingìr, col sô èli da gigànt an gh'la chèva gnànch a caminèr
|
al polìtic al pèinsa sòl al pròsimi eleziòun mèinter un statèsta al pèinsa al pròsimi generaziòun
|
al polìtic l'è 'na spêcie d'acròbata: al stà sèimper in equilèbbri per vìa c'àl dîs l'arvèrsa èd quàl c'àl fà
|
al pôst ed l'amôr, d'i sôld ò d'la glôria, dêm bèin la veritê
|
al potêr efetîv l'è in mân èd quî ch'i ghàn in mân i mêz èd comunicaziòun
|
al prèm pòst per chi insègna a ghè l'impègn èd furmêr di autodidâta
|
al prèmm mît d'la dirigèinza l'è êserg. Al secànd l'è pinsêr che avêr sucês a vòia dîr êser tôgo
|
al prèmm quell ch'a fà na dànna sla vôll che un àmm a la ciâpa l'è màtters a còrer
|
al prèmm sègn d'la mòrt ag l'avàm quànd c'a gnàmm al mànd
|
al prêz ch'as pêga per avières a 'na profesiòun o seguîr 'na vocaziòun l'è quàll ed cgnàser'n tòtt al porcherìi
|
al prinzèppi dal capitalìsem l'è 'o me o te', mènga 'me e te'
|
al prinzèppi d'l'educaziòun l'è ed predichêr cun l'esèimpi
|
al prînzip l'è al prèmm servidôr d'la sô naziòun
|
al problêma a stê mànd l'è che i stùpid i ên strasicûr e invêce i inteligèint i gân un sâc èd dòbbi
|
al problèma dal capitalismo i en propria i capitalèsta, quèsi seimpèr toghìssim in azieinda ma che po', fôra, is rivèlen dimàndi volti testòun e môff da murìr o ancàra péz
|
al problêma in d'l'êser puntuêl l'è c'àn ghè mai nissûn lè c'às na dâga
|
al problêma, cùn i politicânt pajâz, l'è che pò a la fîn i ên elêt
|
al progrês dàl savêr l'è pussìbil per vìa c'a psàm druvêr al lavôr dàl grân tèsti ch'i'ghên stêdi prèmma èd nuêter
|
al proibizionîsem an n'hà purtê êter che di caséin
|
al pûnt in d'la matemàtica l'è la sô libertê
|
àl purtêva èlta la sô bandêra... acsè àng tuchêva mènga èd vàdderla
|
al quêl mijôr dal futûr l'è ch'al vîn sôl un dè ala vòlta
|
al quêl mijôr d'l'arcurdêres mènga l'è arcurdêr
|
al quêl piò bêl c'al sà dê la natura l'è 'na vètta cûrta
|
al quèl piò democrâtic dal mànd l'è al dizionâri, l'ùnìc valôr c'a gavàm in comûn
|
al quêl piò importànt, quând a rivarà la nostra ôra, a srà in d'i sèign d'amôr lassê
|
al rapôrt tra chi sa lêzer e i analfabêta l'è sèimper quall, però al dè d'incô i analfabêta i ên quî ch'i sân lêzer
|
al religiòun î ên agl'êrmi piò fôrti che al mêl l'âbia strulghê
|
al ricôrd c'àt lâsa un lèbber al vêl de piò che al lèbber stàss
|
al ricòrd ed na giòia an n'è bèle piò na giòia, mèinter al ricòrd d'un duólr l'è ancàrra un dulór
|
al ricôrd l'è sèimper un angulèin 'nda catères
|
al rispòsti chi sêrven a quêl i ên solamèint quàlli chi fân suvgnîr dàgli êtri dmândi
|
al savêr fêr di oservaziòun cùn d'la têsta, quî ch'ìn n'ên mènga bòun i al ciâmen cinismo
|
al savêr l'è cumpâgn al candêli: s't'ìn drôv ònna per impiêrn'un'êtra la lûs ch'a fà la prémma l'àn câla ménga. Al'opôst, a dvéinta tòtt piò cêr
|
al scândal al tâca quând la pòla agh dà un taî
|
al schiêv al ghà sôl ûn padròun; l'ambiziôs ag'n'hà tânt quânt i ên quî ch'igh pôlen fêr cômed per la sô furtûna
|
al scienziê in dàl sô laboratôri an n'è mènga sôl ùn tênich, mò ànch un ragazôl in fròunt a di fenômen d'la natùra ch'i àl conquèsten cumpàgn a'na fôla
|
al scôli in ghèinter mènga per fôrza cùn l'educaziòun... I ên principalmèint di istitût èd contrôl, per fichêr in d'la têsta d'i zôven dàl règoli. L'educaziòun l'è un quêl tòtt divêrs e àl ghà pôc da spartîr cùn la scôla
|
al scritôr c'àn và mâi in fànda ai quê al stà a gâla
|
al scuêrti in dânn mènga na mân ai paês piò mès mêl, ànzi, a ghè al chês che l'ingiustèzzia la fâga piò parêda
|
al segrèt dal sucès al sta in dla sinceritè. Dagh a intandèr che t’è sincèr e al zòg l’è fat
|
al segrêt dàl sucês al stà in d'l'onestê e in d'la correttàzza. S't'eg'la chêv a fêr cràdder d'avêrel tòtt'e'dû, alòra l'è fâta
|
al segrêt d'un àmm per fêr strêda in dàll lavôr l'è avêregh 'na grân dànna èf fiànch, cambiândla spàss...
|
al segrèt ed la felicitè l'è laserès andèr al tentaziòun
|
al segrêt piò diffìcil da mantgnîr l'è l'opiniòun che ûn al gà ed sè stàss
|
al séign piò cêr che ûn l'ha catê la veritê l'è la pês interiôr
|
al Sgnôr am perdunarà. L'è al sô mistêr
|
al sistèma mijòr per fêr in manèra che la gèint la dvèinta responsâbil l'è dêregh dal responsabilitè
|
al sò bèin che siccôme c'àn sûn mènga un c'l'hà studiê, quelchidûn c'às dà dàgli âri al pinsarà bèin ed dêrm adôs e dîr c'àn sò mènga èd làttra. Pôver sêmo! In sân mènga, chilôr, c'a prèvv fêr cumpâgn a Mârio quând l'hà dê rispôsta ai nôbil român e dîreg ànca mè: 'Quî chi'ìs fân bê cùn la fadîga èd chi êter i ên quî ch'ìn vôlen mènga dêrem i mêrit d'la mê fadîga'
|
al sò che poesìa la sèrv a quèl, mo an sò mènga a cosa
|
al socialìsem al pôl arivêr sol in biciclàtta
|
al sorìs l'è la distànza piò cùrta tra dô persòuni
|
al spagnôl an srà mènga 'na lèngua dabòun fintânt che la scienzia an srà scrètta in spagnôl
|
al spêc ed quall ch'a giàmm an n'è èter che al còrs dla nòstra vètta
|
al spòrt sêri an gh'à gnìnta da spartîr col fèr i sgnòr. A gh'è na mòccia ed cativèria, invèddia, countabâll; e pò dimàndi i s'ìn frèghen di regolamèint e adiritùra is divèrten s'a gh'è dla violèinza: insàmma, l'è na specie ed guèra sèinza nissùn ch'a spêra
|
al stàssi parôli, 'si desvînen da bàcchi diferèinti i vôlen dîr di quê diferèint, ànch tòtt a l'arvêrsa
|
al Stato a sûn me
|
àl stipàndi dal capôcia d'una grôsa aziànda an n'è mènga un prêmi per vìa c'l'hà lavurê bèin. Ed règola l'è piotôst un sèign d'afêt che ûn as fà a sè stàs
|
al stòri i èn i nòster insàgn. E i nòstr'insàgn i èn la nòstra vètta
|
al strêdi d'la lealtê i ên sèimper drètti
|
al sucêss l'è utgnìr quall ch' as vôl. La felicitê l'è vlêr quall che un al gh'ha bêle
|
àl svilòp l'è cumpâgn a 'na stràla môrta, ch'àgh v'dàmm ancàrra la lûs ànch s'là sè smurzêda da 'na mòccia èd tèimp e per sèimper
|
al svilòp l'è ùn viâz cun piò nàufragh che viazadôr
|
al svilòpp sostenìbil l'è còme la vìa per l'infêren, tòtta lastrichêda èd bòun'intenziòun
|
al tèimp e l'ôra i pâsen ànch in dàl dè piò bròt
|
al tèimp lìè al lavôr importânt, l'è n'êtra manêra èd ciamêr la vètta stàssa
|
al tèimp l'è l'autôr piò tôgo. Al câta sèimper al finêl giòst
|
al tèimp l'è l'ùnich quêl ch'an's'pôl mènga dêr indrê
|
al tentaziòun, a diferèinza dal bòuni ocasiòun, ìs presèinten sèimper 'na secànda vòlta
|
al têsti cun dimàndi imaginaziòun i sên sèimper fât arcgnàser per la capacitê ed scampêr ànch ai piò stùpid sistèma educatîv
|
al traduziòun (cumpâgn al mujêri) in n'èn quêsi mai fedêli, sôl chi ghâven quêl èd bêl
|
al trapêl piò grôs in dàl capîr al lavôr d'un artèsta al vîn pròpria dàl vlêr capîr
|
al turmèint 'd la nostra vètta al vîn dal fât ch'a sàm sèimper da per nuêter, e difâti tòtt i nôster sfôrz, tòtt quàl ch'a fàmm i ên per zerchêr èd scapêr vìa da la solitùdin
|
al Vaticân l'è la forza c'la tîra piò indrê, in Italia. Per la Cêsa, i ên tirân i guêren chi vân a tuchêr i sô interêsi mò quî cumpâgn ai fasèsta chi ên da la sô pêrt i ên providenziêl
|
al vèin al pòl fèr di bê dànn (in dla mazòca) mo sòl a chi an bàv mènga
|
al ventêsim sêcol as pôl perdunèr tòtt, anch dô guèri mondièl, anch el sfilèdi ed moda e finànch al còrsi ed formula uno, mo mai e pò mai as pôl perdunèregh d'avèr sacrifichè al cìnema a la televisiòun
|
al veritê chi còunten, i prinzèppi 'mportànt, a la fîn in n'ên che dû o trî: i ê quî c'a t'hà insgnê to mêdra quând t'êr cîn
|
al vèzzi l'è 'na bêstia acsè urânda che piò èt'la vàd e piò àt piês
|
al vinzidòr al dvèintà 'na proprietè dal sò butèin
|
al vitòri còuntra ch'al dàn i èn l'ùnich ch'et pò utgnìr a scapèr vìa
|
al zèl pìn ed stràlli lasò e dèinter tòtt i mè prinzèppi morèl
|
alàngh a la vìa dàl capèss, al prèmm pâs l'è al silèinzi, al secànd 'scultêr, al têrz tgnîr amèint, al quêrt màtt'r in pràtica, al quînt insgnêr a chi êter
|
alòra an n'è mènga che ûn sôl perché al và a màssa al dvèinta un brêv cristiân, a srèv cumpâgn a dîr che ûn àl dvèinta 'na mâchina sôl perché al stà in un parcàgg
|
àm fîd sôl dal statìstichi ch'ai ho mèss a pòst cum am pêr a mè
|
am pêr che la côsa bêla a stè mànd an sìa mènga al pôst in da sàmm mò invêce in da vlàmm andêr... dàl vôllti a navigàm col vèint c'a sòppia a favôr e dàl vôlti al contrâri mò às tàcca navighêr, àn psàmm mènga butêr l'âncora mò gnânc lasêres purtêr da la corèint
|
am sûn fât n'idèa a me môd èd l'abôrt, dàto ch'ai êra al sêtim èd nôv fiô
|
àm sûn mès a esaminêr la vètta e àn sò mènga al perché e al percosa l'àgh sìa
|
am sûn sêimper organizê la vètta in môd da murîr cùn tersèintmèla rimôrs e gnànch un rimpiânt
|
am tèign per mè tòtt al dirètt ed ed dìr al contràri ed quàl ch'ai ho dètt
|
amôr? fôrse col tèimp, s'às cgnusaràm mêno
|
an bâvv mai di alcôlic. Mènga per via ch'a sûn un sànt mo perché a gh'è quêl ch'am piès de piò: l'àqua
|
an câla a nissùn un bòun mutîv per mazères
|
an capèss mènga al perché i fân tânt i schizzinôs à druvêr dàl gâs. A sûn dimàndi favorèvol a druvêr al gâs velenôs countr'àl tribù primitîvi. A ghe srêvv un bêl efêt morêl... e pò ag gnarèvv 'na gràn paûra
|
an capirò mâi cum'i fâghen a insgnêr a di ragâz a bumbardêr di vilâg col nâpalm e pò an lasêregh mènga scrèvver 'valatôrindalcûl' sull'apparàcc
|
an câpita mai che un fiôch ed neva al càsca in dal pòst sbagliè
|
an còunta gnînta cun chi t'èt spôs, tànt stà pûr sicûr che al dè dàpp a sèlta fôra c'l'è n'êtra persòuna
|
an cràd mènga c'as pôsa vlêr trôpa sinceritê in d'la societê. A srèv cumpàgn a màtter un trêv ed fêr in un castêl ed chêrti
|
àn cradrò d'avêr gnìnta c'a sìa mìo piò èd quânt a avrò dê cùn dàl capèss
|
an dègh mènga che c'àl dànn in sìen mènga dal sêmi: Nòster Sgnôr a'li ha fâti adâti a chi àmm
|
an dêr mâi dàl spiegaziòun. I tô amîgh in sân csa fêrsen e i tô nemîgh in't'darân mâi améint
|
an druvêr mai dal paròli furastèri, o da profesôr o chi parulòun diffìzil, ste pô parlêr cum'èt màgn
|
an duvàm mènga aver pòrra 'dla mòrt, per vìa che fìn quànd agh sàm nuèter lè l'an ghè brìsa, e quand la ghè lè nièter a sàm bèle andè
|
an duvàmm mènga lêzer per scurdêres èd nuêter e 'd'la nôstra vètta èd tòtt i dé, mò invêce per turnêr a tôr in mân, cùn piò decisiòun e piò capéss, la nôstra vètta
|
an fagh mènga l’elemòsna. An sun mènga abàsta puvràtt
|
àn fâghia mènga piâza pulîda di nemîgh s\'a mi fâgh amîgh?
|
an fêr mènga al modêst... t'èn n'ê pò mènga acsè tôgo
|
an fèr mènga come qui chi considerèn inteligèint sôl chi la pèinsa a la stàsa manèra
|
an gh n'è mài, dl'amòr cazè vìa
|
an ghavàm gnìnta d'avêr pòra, fôra che'd la pòra
|
an ghavâm mènga dirìt èd cunsumêr d'la felizitê sèinza fêren, piò che cunsumêr d'la riccàzza sèina fêren mènga
|
an ghè dòbbi ch'a môra per al mê cunvinziòun, an's sà mâi chi sìen sbagliêdi
|
an ghé dòbbi ch'àn ghêra mènga bisègn èd 'na rivoluziòun per fêr capîr a la gèint che s'a ghé chi ghà trôp e chi gnînta i vînen fôra di problêma grôs, e ànch di delèt. Mò dàl rêst a sàmm ànch cunvînt che avêregh tòtt la stàssa riccàzza l'è un quêl impussìbil, un insànni
|
an ghè gnìnt c'a fâga piò dân a 'na naziòun che al fât che i fûreb i sìen considerê inteligèint
|
an ghè gnînt d'impusìbil st'èn dêv mènga fêrel tè
|
an ghè gnìnta al mànd ed piò difìcil ed la francàzza e gnìnta ed piò fâcil 'd na lisièda
|
an ghè gnînta al mànd paragonâbil a la devoziòun èd 'na mujêra. L'è un quêl che nissûn marî an gà gnânc idèa
|
an ghè gnìnta cal pêra distribuî bèin come la ragiòun: i èn tòtt cunvînt d'avèrghen abàsta
|
an ghé gnînta ch'a sìa bòun o catîv per còunt sùo, l'è al pinsêr ch'al l'fà dvintêr colé o colà
|
an ghè gnìnta cumpâgn a turnêr in un pôst armês cum'l'êra per capîr quànt a sàmm cambiê
|
an ghè gnînta c'a gâva bisèign èd cambiamèint cumpâgn agli abitùdin èd chî êter
|
an ghè gnìnta c'às pisa dabòun s'àn psàmm mènga fêrla insàm a chi êter
|
àn ghè gnìnta dèintr'a la tèsta c'an sìa mèngà pasê prèmma dài sèins
|
an ghè gnìnta d'acsè prâtic come 'na bòuna teorìa
|
àn ghè gnìnta d'illeghêl se zèint afarèsta i hân decîs èd fêrel
|
an ghè gnînta èd nôster, fôra che al tèimp
|
an ghè gnìnta ed potenzialmèint piò spôrc ed 'na guèra in camòffa
|
an ghè gnìnta ed pròpria bêl sàta tòtt i pûnt ed vèsta
|
an ghè gnìnta piò diffìzil da tgnìr bôta che un cicinîn ed srufianêda
|
àn ghè mâi al tèimp per fêr bèin 'na traduziòun, mò a ghè sèimper al tèimp per rifêrla
|
an ghè mài stêda 'na bòuna guêra e 'na catîva pês
|
an ghè mènga bisègn ed brusèr i lèbber per spazèr vìa 'na cultura. Basta fèr in mòd ch'la gèint an ni lèza piò
|
an ghè mènga bisègn èd druvêr c'la parôla furastêra: 'ideêl'. A gavàm 'na bêla parôla nostrâna: bâli
|
an ghé mènga dal rêgoli. Tòtt àm i ên dàgli ecceziòun a 'na rêgola ch'làn ghé mènga
|
an ghè mènga diferèinza tra lèzer e l'èser curiòs
|
an ghè mènga gnìnta ed pêz ed la ragiòun, quànd an stà mènga da la nòstra pêrt
|
an ghè mènga migliòr investimèint che mètter dal làt in di putèin
|
an ghè mènga n'idèa al mànd abâsta idiòta che un quèlch filôsof an'sìa pròunt a spieghèrtla
|
an ghé mènga un dutôr ch'àl pôsa prumàtter la guarigiòun, mò tòtt i dutôr i duvrèvven êser in grêd èd prumàtter perlomêno èd tgnîr adrê al malê
|
an ghè mènga un impègn mèno considerê che quàl d'êser cuntèint
|
an ghè mènga un inèzzi e gnànc 'na fîn, a ghè sôl 'na pasiòun sèinza fîn per la vètta
|
an ghé mènga un zôgh piò ùtil e tôgo d'ùn dìzzionàri. Per i putèin dài zînch àn in avànti mà ànch, sa sgà furtûna, per i scritôr fìn à zèint'àn
|
an ghè mènga un'amôr piò schiêt che quall per al magnêr
|
an ghé mènga 'na malediziòun ch'la sìa pêz ed n'idèa propagandêda con la viulèinza
|
an ghè mènga 'na vìa per la pês. La pês l'è la vìa
|
an ghè nissûn achsè vêc d'àn sperêr mènga èd campêr perlomêno un êter dè
|
an ghé prôpria gnînta fôra che i âtom e al vôd; tòtt al rêst i ên sôl dàgli opiniòun
|
an ghè prôpria mènga felizitê sèinza libertê, e gnànch libertê sèinza curagg
|
an ghe srà mai 'na descriziòun fata bèin ed la realtè sèinza éser poètica
|
an ghnè mènga di fiôl bastêrd, ma casomài di genitôr bastêrd
|
an gh'avàm mènga l'ôblig per lêz d'êser inteligèint
|
an gh'è mènga amòr dabòun sèinza patìr e fèr patìr
|
an gh'é ménga na lengua acsè dificil per capirès come la sô
|
an gh'è mènga na pasiòun egoèsta come l'amôr: l'è sèimper piò cômed sacrifichêr la tranquilitê ed la persòuna amêda piotôst che la sô
|
an gh'è môd ed capîr se un l'è un sêmo, s'an dîs gnìnta
|
an gh'ho mènga dal tèimp da pèrder, mè, per pinsèr a fèr di sòld
|
an gh'ho mènga tèimp per avèr prêssia
|
an gò mènga paûra 'd'la cativêria di malvâg mò dal silèinzi di onêst
|
àn lassêr ménga pêrder al tô ilusiòun. Quând i'srân sparîdi té t'andrê avânti a stêr al mànd, mò t'avrê finî èd vìver dabòun
|
an me fîd mènga tànt dàll statìstichi. S'aghé ûn cùn la têsta in dal fôren impiê e i pé in dàll frîgo secànd la statìstica àl ghavrèvv 'na temperadûra mêdia, fa té
|
an m'aspêt mâi che un suldê al pèinsa ànch
|
an m'sèint mènga ublighê a cràdder che ch'al Dio ch'al s'ha regalê i sèins, al capèss e l'inteligèinza al pretànda pò ch'àn'i druvàmma mènga
|
an nìè mènga la polìtica c'l'a fà andèr a lèt insàmm dàl còpi strampalèdi, mò piotòst l'è al matrimòni
|
an n'abassêret mai al livê èd quelchidûn bast'ac sìa. Arbâsel al tô livêl
|
an n'andêr mài làng a 'na strêda bêle fâta, dal mumèint c'la pôrta sôl in d'i ên bêle stê di êter
|
an n'avêr dàl gràndi vôi e te srè l'àmm piò sgnôr dal mànd
|
an n'avêr pasiòun, che ânch un gruppàt èd zitadèin responsâbil e decîs al pôl cambiêr al mànnd
|
an n'avî mài rimôrs per quàl c'avî pinsê èd vòstra mujêra. Lê l'hà pinsê dimàndi pêz èd vò
|
àn n'avî pròpria capî gnìnta, per vìa ch'a sî ûn bâsta ch'a sìa. Ûn bàsta ch'a sìa l'è un màster, un delinquèint pericolôs, un ch'àl và adrê a chi êter, un razèsta, un schiavèsta, un ch'an gh'in frêga gnìnta èd gnìnta
|
àn n'è ménga al savêr quàll ch'às mànca. Às mànca al curâgg ed capîr quàll ch'a savàm, e pò èd tirêr al conclusiòun
|
an n'è mènga che l'amôr al sìa ôreb, mò l'è prêsbite, difâti al tâca a vàdder al magâgni mân d'in mân ch'à'sluntâna
|
an n'è mènga chi an gh'ha quêsi gnìnta ch l'è un puvràtt, mo chi vôl tròp
|
an n'è mènga cuntèint chi a gà avû tòtt da la fortùna, mò ûn che la fortùna ang pôl purtêr vìa gnìnta
|
an n'è mènga diffìcil arivèr al sucèss, al diffìcil l'è meritèrsel
|
an n'è mènga diffìzzil catêr di autèntic lêder ch'i sla tôsen publicamèint coi fûrt
|
an n'è mènga fâcil capîr chi vàga adrê a la mâsa per sô volontê
|
an n'è mènga giòst che la drôga la vâga in gîr liberamèint sôl in galêra
|
an n'è mènga la coscièinza c'a règola la vètta mò la vètta c'la règola la coscièinza
|
an n'è mènga la libertê ch'la manca, ma i amm lébber
|
an n'è mènga la lôta ch'as fa dvintèr artèsta, l'è l'èrt ch'as fa lotèr
|
an n'è mènga mêl adères pianèin pianèin ch'ans capèss gnìnta
|
an n'è mènga scandalòs che zèrt banchèr i finèssen in galèra. L'un scòndal ch'a ghin sìa tànt fòra
|
an n'è mènga vêra che al persòuni urdinâri i pêrlen piò cêr che chi êter: às capèss bèin c'si vôlen dîr mènga per vìa chi sân parlêr bèin, mò perché i dîsen sôl dàl caiunêdi
|
an n'è mènga vêra che i dè quând a piôv i ên i piò lôfi: solamèint in chi dè lè èt pô andêr a tèsta êlta ànch s'tê adrê a zighêr
|
an n'êra mài sucês ch'àg fòssa tânta diferèinza tra chi al lavôra e chi al fà i sôld sèinza lavurêr
|
an n'hò mâi lassê che la scôla la gh'intrèssa cùn la mê educaziòun
|
an pêr mènga 'na barzellàta che in un pòst ciamè Terra Sànta ag sìa la piò gràn cativèria pusìbil in dàl mànd
|
an pinsêr mâi che la guêra, ànch s'a pêr ch'àgh vòia e ch'la sìa giòsta, àn sìa mènga un lavôr da criminêl
|
an pós mènga cambièr quall ch'è stê, ma almeno a pós cambièr i ricòrd
|
an pòs mènga pasêr la vètta cun quelchidûn ch'an pôsa mènga stêr sèinza me
|
an pruvèr gnànch a stêr al mànnd per sèimper. T'en gla pô mènga fêr, a t'al dègh mè
|
an psàm mènga pruvèr dabòun al piasèr se an pruvàm mai dulòr
|
an psàmm mènga fèr gnìnta ed pèz per quelchidùn che an pinsèr a èter
|
an savàm mènga chi âbia scuêrt l'âcqua, mò a sàm sicûr ch'àn'n'è mènga stê un pàss
|
an savâm mènga quàl ch'às càpita, ècco quàl ch'as càpita
|
an sè mènga quàl ch'a sè per quàll ch'a se scrèvv, mò per quàl ch'a sè lèt
|
an sêrv a gnînta còrer, a s'ha da partîr per tèimp
|
àn sò gnìnta d'i lèbber dàl dè d'incô. L'è da un pêz che i scritôr c'a consìder d'i mê tèimp i ên i grêch
|
an stàmm mènga in un paês, a stàmm in 'na lêngua
|
àn stê mènga a dmandêr d'êser gentîl; dmandêm sôl èd fêr còunt c'al sìa
|
an stêr mènga lè a aspetèr al mumèint bòun: fà in môd ch'al rîva
|
an sucèd menga spàss che al dànni agh piesa i amm ch'i li rispetèn dabòun
|
an sûn mài acsè impgnê come quând an gò gnìnt da fêr
|
an sûn mâi stê autôr prôpria èd gnìnta, perché ai hò séimper ciapê sò di quê chi êren in gîr
|
àn sûn mènga abâsta zôven per savèr incôsa
|
àn sûn mènga comunèsta, an m'àl pôs mènga permàtter
|
an sùn mènga solamèint un pacifèsta. A sûn un pacifèsta militânt. A sûn pròunt a cumbâter per la pês
|
an sûn mènga un pessimèsta. Secànd mé adêres dal mêl in dàll ghé l'è 'na spêcie d'otimîsem
|
an s'arcurdàm mènga di dè, mò di mumèint
|
àn s'arîva mài tànt luntân cumpàgn a quând an se sà piò ind'às và
|
àn s'pôl mènga cmandèr ed lêzer, cum'an s'pôl mènga cmandèr ed vlêr bèin opûr ed sugnêr, ècco
|
an t'ìn tôr per quàll ch'èt'n'ê mènga psû fêr, mò per quàll ch'èt psîv e t'èn n'ê mènga vlû fêr
|
àn vàd l'ôra èd lêzer al giornêl. L'è l'ùnica manêra èd viazêr quànt'àm pêr cùn la fantasìa
|
àn vàd mènga n'erôr ch'an'avrév psû fêr ànca mè
|
an vdàm mènga al côsi cùm i ên, mò cùm'a sàm
|
an ve fideê mémga 'd'n'idéa ch'àn'v sìa ménga gnûda in'd ch'àl méinter ch'a caminêvi
|
an vêl mènga la pèina 'd'stêr al mànd st'èn'n'ê mànga gulôs èd quàl ch'la't pô dêr
|
àn vlêr mènga quêl l'è cumpâgn a'vêrel
|
an vôi mènga dimostrêr gnìnta, a vôi fèr vàdder
|
an vòi mènga dîr che la medsèina l'àn vâga mènga bèin per zertûn, a dègh sôl cl'è 'na disgrâzia per l'umanitê
|
an vòi ménga êser dàppermé, a vòi ch'ìm lâsen dappermé
|
àn vutêr ménga, a sêrev sôl a dêregh côrda
|
an zerchêr mènga ed dvintêr un àmm èd sucês, mò piotôst ûn c'àl vêl quêl
|
anarchìa an vòl ménga dîr gnînta régoli, a vôl dîr gnînta governânt
|
ànc un êsen al pôl andê a la Mècca, mò àn n'è mènga un pelegrèin
|
ânch i piò caiòun i gla fân a pasêr 'na crîsi; l'è la vétta èd tòtt i dé c'àt bòta zà
|
anch in dal sport duvàmmia supurtèr i cumbinòz dla mafia?
|
ànch la natura umana la m'ha schmintî, acsè ai ho decìs ed dèrgh a môcc: l'àm parìva tròpp cumpâgna a la mìa
|
ànch se i lèbber ed gramàtica i ên tànt quànt i profesôr ed gramàtica, anzi, de piò...
|
angh pèins gnànch ed màterm a tèvla vôsch a guardèrev magnèr davanti al mê piât vòd e considerèrem un invitê. Èser in Amêrica an n'è mènga abàsta perché un al dvèinta americân
|
anghé ménga un quêl ch'às ciâma societê. I ghên chi àmm, e ch'àl dànn, è al famìgli. An ghé nissûn guerên ch'àl pôsa fêr quêl se la géint l'àn fà gnînta, c'la géint che prémma èd tòtt la ghà da tgnîrs adrê
|
aniuères l'è 'na malatìa c'as guarès col lavor; al piasèr l'è solamèint un paliatìv
|
ans dîs gnìnta sèinza che quelchidûn an l'âbia bêle dètt
|
ans fa mai chês a quall ch'ai àmm fât, mo sòlò a quall ch'armàin da fêr
|
ans fà mènga polìtica cun la morêl, mò gnànc sèinza
|
ans tîra sò gnìnta inzèma alla prêda mò tòtt cùn la sâbia, mò nuêter a duvàmm costruîr come la sâbia la fòssa cumpâgna a la prêda
|
ans vànd mènga la têra in d'a camîna un pôpol
|
ànv'fà ménga paûra un mànd d'analfabêta séinza memôria a pêrt quàlla di compûter
|
àn'ghè gnànch un dòbbi che àl svilòpp sostenìbil àl sìa un di prinzèppi piò disastrôs
|
an's duvrèvv mâi êser inamurê. Ecco al perché an's duvrèvv mâi spusêres
|
an's pôl mènga slunghêr la vètta, mò casomài la vciàia
|
an's sà mènga èd sicûr ind'àt'aspêta la môrt; quìndi tè aspêtla dapertòtt
|
an's tradûs mènga quàl ch'a ghè scrètt, mo quàl ch'al scritôr al vlìva dîr, ècco perché i compiùter in gh'la chêven mènga a fêr al traduziòun
|
an's'è mènga ancâra capî sôl a pasêrsla, cun la pasiòun e còl ridûdi as pôl cràsser culturalmèint
|
an's'pôl ménga legalizêr al trâfic èd drôga perché a ghé'd mêz 'na mâssa trôp gôsa èd quatréin
|
arcurdêv d'èn lasêrev mènga impôr la libertê èd parôla prèmma èd quàla èd pinsêr
|
arivêr secànd a vôl dîr êser la prèmma persòuna ch'l'a pêrs
|
as càmpa sòl 'na vòlta, mo s'al vìn cum'as dèv, l'è bèle abàsta
|
às catàm a campêr in ûn mumèint pericolôs, che l'àmm l'è padròun 'd'la natûra prèmma d'êser padròun ed se stàss
|
as ciâma borghesìa ògni gròpp ed gèint scuntèint ed qual ch'i g'hàn mo sodisfât ed qual ch'i ên
|
às cmànda a la natùra sòl s'as gdà a mèint
|
as cràss dabòun la prèmma vôlta c'às rèd èd sè stàss
|
as dèv dêr piò valôr a un dèint che a un diamânt
|
às dîs che còi sôld as còumpra tòtt. An n'è mènga vêra. As pôl cumprêr da magnêr mò mènga l'aptît, al medsèini mò mènga la salût, un bêl lêt môrbid mo mènga al sàn, al savêr mò mènga al capèss, l'aparèinza mò mènga al benêser, al divertimèint mò mènga al piasêr, i conosèint mò mènga i amîgn, i sêrev mò mènga la fedeltê, i cavî grîs mò mènga la reputaziòun, d'i dè chiêt mò mènga la pês. Còi sôld as pôl avêr la bòccia èd tòtt i quê, mo mènga la smèinza. Quàlla, còi sôld l'àn's còumpra mènga
|
às dîs che i lèbber i dân 'na 'man ai prisunêr a scapêr da la realtê
|
as duvrèvv pinsêr piò a fêr bèin che a stêr bèin, acsè as finirèvv ànc per stêr mî
|
às dvèinta di eròi sôl quànd àn's'pôl mènga fêr diversamèint
|
as fa piò chês cùn quànt as fa fadîga a'avêr quêl
|
as fàm imbruièr facilmèint da qui chi san ca ag vlàm bèin
|
as lavòra per guadagnêres al tèimp per fêr qual ch'as pêr
|
às pôl avêr 'na lèngua sèinza sôld, sèinza proprietê, sèinza guêren e sèinza matrimòni; mo àns pôl mènha avêr d'i sôld, dal proprietê, ùn guêren o ùn matrimòni sèunza 'na lèngua
|
as pôl bèin dîr che al lèngui in ên diffìzil in manêra proporzionêl, mo a la 'rvèrsa, a la vôia ch'as ghà d'imparèrli
|
às pôl bèin perdunêr a un cristiân d'êser caiòun per un'ôra, dato che ag'n'è tânt ch'in smàtten d'êser caiòun gnànc per un'ora in tòtta la vètta
|
as pôl dêr che al dè d'incô al pûnt an sìa mènga capîr quàl c'a sàm mò rifiutêr qual c'a sàm
|
as pôl dêr che cumpurtêres secànd cuscièinza a sìa un quêl fôra dal mànd. An fà gnînta, bisgnarà tachêr dal prinzèpi
|
as pòl dèr che 'ste mànd al sìa l'infèren d'un èter pianèta
|
às pôl dîr che la libertê l'è un quêl pôch cêr. Mò la sô mancànza no
|
às pôl êser a sinìstra èd tòtt, mò mènga dàl bòun sèins
|
as prèvv cazêr zà da la fnêstra metê dal medsèini dal dè d'incô, s'àn fòssa che i pasarèin i ên bòun d'andêr a magnêr incôsa
|
às tàca a tòtt, per fêres supurtêr la realtê, d'êser un puchèin mât
|
às vàdd chêr sôl còl côr. Quàl ch'a còunta àn's vàdd mènga còi ôcc
|
as vîn da giudichêr nuêter stàss per i nòster ideêl, e chi êter per al lôr aziòun
|
as zìga de piò quànd al Sgnòr al sà dè quàll ch'a gavàm dmandè piotòst che quànd an sà dè gnìnta
|
Auschwitz al tâca da prinzèppi tòtt al vôlti che ûn al guêrda un mazêl e al pèinsa: òh ma î ên pò sôl dàl bêsti
|
av sî scurdê che i frût ed la têra in ên ed tòtt mo la têra an n'ê ed nissùn
|
àv vòi cuntêr perché nuêter israeliân a glavàm sò cùn Mosè: al s'à fât andêr a òngia per quarant'ân sò e zà in dàl desêrt sôl per purtêres ind l'ùnic sît dàl mediorièint ind'àn ghè mènga dàl petrôli
|
avêr avû 'na bòuna educaziòun al dè d'incô a pôl êser un bèl problêma dato c'àt lâsa fôra da un sâc ed lavôr
|
avèr la posibilitè ed druvèr liberamèint la pròpria tèsta l'è un quèl ch'al dà la piò gràn sodisfaziòun
|
avèr tòtt per èser felìzz an n'è mènga un bòun motìv per èser'l
|
avêr un amîgh an n'è mènga un quêl chr tòtt i pôlen stimêres d'avêr
|
avêr un lèbber l'è quêsi un sostitût dàl lêzerl
|
avêreg ragiòun l'è un motîv in piò per an n'avêr mài sucês
|
avêregh sôl 'na dànna l'è un fât inventê da la nôstra ziviltê, per màtter un po' in ôrdin, e i hân fât bèin, agli istituziòun 'd'la societê. Mò àn ghà gnînta a che fêr cùn la natûra umâna. Ch'àm vègna n'azidèint s'a sî bòun èd catêr un àmm ch'al vâga sôl cùn'na dànna e chiûso
|
avochê: ûn ch'às protêz dàl ruberî perché àl fà piâza pulîda dàl tentaziòun
|
avochê: ùn sôzi c'àn còr mâi di perìcol
|
a'n sàm êter che quàl c'à magnàm
|
a'n vdàmm 'ôra ch'a vègna al dé per dîr sôl quàst ai nôster môrt, àmm e dànn,: an's sàmm mènga arês, an ghavàmm mènga dê a mòcc, an's sàmm mènga vindû
|